Οι πέτρινες καλύβες της Παλλικής, του Γεράσιμου Γαλανού

Πέτρινη καλύβα

Οι πέτρινες καλύβες που σώζονται στα βουνίσια μέρη της Κεφαλλονιάς και ιδιαίτερα στην επαρχία Παλλικής, είναι αγνώστου χρόνου κατασκευής. Λόγω της κυκλικής και πυραμοειδούς κατασκευής τους, έχουν μείνει άθικτες από παλιούς και νεώτερους σεισμούς, ακόμη και από τον μεγάλο εγκέλαδο του 1953 και αποτελούν μνημεία μιας άλλης εποχής που η λειτουργικότητά τους κράτησε περίπου πριν τον μεσοπόλεμο.
Σε αυτήν την μελέτη-ανακοίνωση θα αναφερθούμε στις καλύβες της περιοχής Ταφιού-Καμιναράτων. Βέβαια η μελέτη αυτή αγγίζει όλες τις καλύβες του Κεφαλληνιακού χώρου καθώς παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά, τόσο στην κατασκευή όσο και στην χρήση τους.
Στην περιοχή Ταφιού-Γερακαριό-Καμιναράτων βρίσκονται αρκετές πέτρινες καλύβες που ορισμένες από αυτές μπορούν κάλλιστα να χαρακτηρισθούν ως ιδιαίτερες. Βρίσκονται διάσπαρτες μέσα στα χωράφια, στις πλαγιές και στις κορφές των βουνών και συνήθως στις άκρες των αμπελιών. Επίσης βρίσκουμε καλύβες σε παλιούς οικισμούς που φέρουν παλαιά τοπωνύμια όπως Γερακαριό, Δαμούτσα, Ταφιός (Καμιναράτων). Στην πιο πάνω περιοχή σώζονται περίπου πενήντα πέτρινες καλύβες, άλλες μικρές και άλλες μεγάλες.
Ως χρόνο κατασκευής τους μπορούμε να πιθανολογήσουμε τα μεσαιωνικά χρόνια. Αυτό το συμπεραίνουμε από τα τοπωνύμια που φανερώνουν την ύπαρξη μεσαιωνικών χωριών στην περιοχή.
Τρόπος Κατασκευής
Η κατασκευή των πέτρινων καλυβών ήταν δουλειά επίπονη και απαιτούσε εμπειρία και τέχνη μεγάλη, γιατί έπρεπε και λειτουργική να είναι, και να έχει αντοχή. Όλες οι καλύβες που βρίσκονται στα ορεινά χωριά της Κεφαλλονιάς και ιδιαίτερα στην περιοχή Ταφιού-Καμιναράτων, είναι εναρμονισμένες με το φυσικό περιβάλλον. Οι πέτρες με τις οποίες είναι φτιαγμένες, έχουν σε γενικές γραμμές σχήμα ακανόνιστο και βρίσκονταν διάσπαρτες στα χωράφια. Είναι σκληρές και δύσκολες στην επεξεργασία τους και απαιτούσε κόπο η διαμόρφωσή τους σε κάποιο -κάπως- “βολικό” για την κατασκευή, σχήμα.
Τις πέτρες αυτές τις τοποθετούσαν σε διπλή σειρά. Ο κατασκευαστής της καλύβας πρόσεχε να τοποθετεί στερεά τις πέτρες και στις δυο σειρές. Το κτίσιμο φυσικά ξεκινούσε από κάτω και όσο ανέβαινε προς τα πάνω συνέκλινε προς το κέντρο, έτσι που να σχηματίζεται “θόλος” ή “κουκούλα”. Στο πάνω δε μέρος της, έβαζαν πέτρες “πλακωτές” και όχι “κλειδωτές”, έτσι που από την κλίση που τους έδιναν, να μπορεί να οδηγηθεί το νερό της βροχής προς τα έξω. Η καλύβα γινόταν “κουκουμωτή”. Πάνω από τις πλακωτές πέτρες της “κουκούλας” έβαζαν χώμα ή σπάρτα τα οποία στην πορεία του χρόνου γίνονταν “ένα σώμα” και προστάτευαν την καλύβα από το “μπάσιμο του νερού” μια και που εύκολα το δάπεδο -που ήταν χώμα πατημένο- μπορούσε να μετατραπεί σε λάσπη.
Η θεμελίωση, μια και που η καλύβα κατασκευαζόταν σε ορεινό μέρος, δεν είχε βάθος. Το πάχος του τοίχου στο μέρος της βάσης έφτανε στο ένα μέτρο ενώ καθώς ανέβαινε, το πάχος περιοριζόταν στα πενήντα εκατοστά. Με τον τρόπο αυτό η όλη κατασκευή αποκτούσε σταθερότητα.
Στην περιοχή Ταφιού-Καμιναράτων βρίσκουμε καλύβες που δεν έχουν φτιαγμένο τον τοίχο τους μέχρι επάνω το “θόλο” με “διπλολιθιά”, με δεύτερη δηλαδή σειρά από πέτρες, την οποία βρίσκουμε να σταματά μέχρι τη μέση της όλης κατασκευής. Τότε οι γεωργοί και οι τσοπάνηδες λένε ότι η καλύβα “έχει ζωνάρι”.
Η καλύβα έχει εσωτερική διάμετρο περίπου 2 μέτρα και το ύψος στο κέντρο φτάνει το 1,80 έως 2,30 μέτρα. Η πόρτα έχει συνήθεις διαστάσεις 0,50-0,70 εκ. πλάτος και 0,50-1,50 εκ. ύψος περίπου. Για ανώφλι τοποθετούσαν μεγάλες μακρόστενες πλακωτές πέτρες και για πόρτα έβαζαν ένα δεμάτι ξύλα ή σπάρτα ή άλλα κλαριά θάμνων.
Παρατηρώντας τις πέτρινες καλύβες της περιοχής Ταφιού-Καμιναράτων διαπιστώνει κανείς ότι η πόρτα τους συνήθως “βλέπει” προς το βοριά ή προς την ανατολή και αυτό για λόγους προστασίας μια και που την συγκεκριμένη περιοχή μαστίζουν νότιοι άνεμοι.
Το μέγεθος των καλυβών ποικίλει στην περιοχή Ταφιού-Καμιναράτων. Όλες βέβαια είναι σε γενικές γραμμές μικρές καθώς η κατασκευή μίας μεγάλης καλύβας παρουσίαζε μεγάλη δυσκολία.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι περισσότερες καλύβες της περιοχής είναι γεωργικές και ελάχιστες, αυτές δηλαδή που βρίσκονται σε πλατωσιά σε ανοιχτό μέρος βοσκοτόπων, ανήκουν σε βουκόλους. Οι γεωργικές καλύβες και συγκεκριμένα οι καλύβες των αμπελοκαλλιεργητών, βρίσκονται στην άκρη του αμπελώνα κοντά στις λιθιές οριοθέτησης των περιουσιών. Οι αμπελοκαλλιεργητές που μέχρι και σήμερα στην περιοχή διατηρούν αμπέλια ρομπόλας, παλιά “ξεχαλικώνανε” τη γη με σκοπό να ημερέψουν το έδαφος, δουλειά επίπονη και κουραστική που απαιτούσε ολοήμερη παρουσία στο χωράφι. Έτσι, καθώς πολλές φορές βρίσκονταν αντιμέτωποι με δύσκολες καιρικές συνθήκες, η καλύβα τους παρείχε την τόσο αναγκαία προστασία. Κι όταν πάλι ο καιρός “χαλάρωνε” πήγαιναν να “ξεμπαϊρώσουνε” τις ράχες και να δαμάσουν τη γη. Το καλοκαίρι, που ο ήλιος και η ζέστη “χτυπούσαν” δυνατά, η καλύβα διατηρούσε την απαραίτητη για ξεκούραση, δροσιά.
Ιδιοκτησία – Ονόματα καλυβών
Οι περισσότερες από τις πενήντα βουκολικές και γεωργικές καλύβες της περιοχής Ταφιού-Καμιναράτων αλλά και της ευρύτερης περιοχής, διατηρούν μέχρι σήμερα τα ονόματα των παλαιών ή και των νέων ιδιοκτητών, ή το όνομα της τοποθεσίας που βρίσκονται. Έτσι έχουμε τις δυο βουκολικές καλύβες με ξώμαντρα, αυτήν στο Κλείσμα -που είναι αρκετά μεγάλη- και την καλύβα στον Τσεριά. Άλλες είναι: του Αλιβίζη, του Τζώρτζη, του Σκόρδακα, του Ρίκου, ή καλύβα στα Βατερά, στη στροφή, η καλύβα του Σπυράγγελου κ.α.
Καλύβες με ιδιαιτερότητες
Ορισμένες από τις καλύβες της περιοχής Ταφιού-Καμιναράτων, εκτός του ότι ποικίλουν όσον αφορά στο μέγεθος, παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες που δεν τις συναντάμε σε καλύβες άλλων περιοχών. Συγκεκριμένα στη μεγάλη καλύβα στα Καθαρούλια (χωριό κοντά στα Καμιναράτα) το ανώφλι είναι ξύλινο αντί να είναι πέτρινο. Στην ίδια καλύβα υπάρχει εντυπωσιακό ζωνάρι το οποίο παρέχει τη δυνατότητα της εύκολης ανάβασης στην “κουκούλα” της καλύβας. Η συγκεκριμένη καλύβα είναι από τις λίγες καλύβες που διαθέτει παράθυρο το οποίο μάλιστα “βλέπει” προς τα δυτικά και έχει ανώφλι που είναι κατασκευασμένο από πέτρα.
Υπάρχουν περιπτώσεις που στις βουκολικές καλύβες συναντάμε μια “ξώμαντρα”, μιά μικρή πέτρινη μάντρα δηλαδή που εκεί έβαζαν τα πρόβατα ή τα κατσίκια. Στις περιπτώσεις αυτές η είσοδος της καλύβας βρισκόταν μέσα στη μάντρα.
Σημερινή κατάσταση
Σήμερα η κοινωνική διαμόρφωση που σε όλους τους χώρους έχει αλλάξει, συνετέλεσε ώστε οι καλύβες να εγκαταλειφθούν οριστικά και όχι μόνο δεν χρησιμοποιούνται, αλλά αδιαφορούν για την ύπαρξή τους αυτοί που τις κληρονόμησαν. Οι περισσότερες είναι χορταριασμένες, μισογκρεμισμένες, ετοιμόρροπες και προσπαθούν να κρατηθούν στο χρόνο από μόνες τους. Στην καταστροφή τους συντελεί και η ίδια η φύση, καθώς εκτός από τις καιρικές συνθήκες και τους σεισμούς, τα ίδια τα κατσίκια που κάποτε εύρισκαν καταφύγιο εκεί, ανεβαίνουν πάνω στον ημιερειπωμένο θόλο και καθιστούν πιο σύντομη την καταστροφή.

Συγγραφέας:Γεράσιμος Γαλανός

Αναδημοσιευση απο :.kefaloniatoday.com

http://www.sppantelios.blogspot.gr/

Στο μικροσκόπιο η Κεφαλονιά από το 1797-1940

Ο κήπος του Νάπιερ

Ο νέος ολοκληρωμένος τόμος της Ιστορίας της Κεφαλονιάς του καθηγητή Πανεπιστημίου στη Νεώτερη Ιστορία Γεωργίου Ν. Μοσχόπουλου, συμπληρωμένος και με την ύλη του εξαντλημένου Β΄ τόμου,που κυκλοφόρησε , αξιοποιώντας νέα στοιχεία της επιστημονικής έρευνας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει να επιδείξει πολλαπλά αποτελέσματα, ιδίως μέσα από το έργο της Εταιρείας Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών.
Οι επιδόσεις του Γ. Μοσχόπουλου στην τοπική ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του είναι προ πολλών ετών γνωστές και αναγνωρισμένες. Ωστόσο, πρέπει ευθύς εξαρχής να τονιστεί η πληρότητα και η επιστημονικότητα, με τις οποίες εξετάζει τα θέματά του πολλά χρόνια πριν η θεραπεία της τοπικής ιστορίας γίνει του συρμού, και ιδιαίτερα να επιτονισθεί η τοποθέτηση και συσχέτιση εκ μέρους του της κεφαλληνιακής ιστορίας στον ευρύτερο και σύνθετο χώρο της επτανησιακής, της νεότερης ελληνικής και της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας.
Και περαιτέρω, όμως, πρέπει να επισημάνουμε την έμφαση που έδωσε στον ολοκληρωμένο αυτόν τόμο στο εποικοδόμημα, αφιερώνοντας πολύ ενδιαφέρουσες σελίδες στον πολιτισμό – η παιδεία, η λογοτεχνία, τα γράμματα και οι τέχνες εν γένει, στις οποίες αναφέρεται διά μακρών, δίνοντας ευρύτερες διαστάσεις στο ιστορικό υλικό του, βρήκαν πρόσφορο έδαφος και αποτέλεσαν την ώριμη εκδήλωση των πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών στην Κεφαλονιά. Αρκεί να αναφερθεί η περίπτωση του Ανδρέα Λασκαράτου, ο οποίος εξέφρασε με τον δικό του τρόπο τις αγωνίες και την παθογένεια του κεφαλληνιακού χώρου και να επισημανθεί η πανελλήνια δικαίωση και αποδοχή που είχε το αντιρρητικό έργο του.
Η όλη αυτή εργασία αρχίζει από το 1797, έτος της έλευσης και της επαναστατικής πρότασης των Γάλλων Δημοκρατικών στα Επτάνησα, εποχή ανατροπής του status quo αιώνων βενετοκρατίας, και λήγει το 1940, πριν από την έκρηξη του πολέμου και τις τεράστιες αλλαγές που επέφερε αυτός και η μετεμφυλιακή περιπέτεια στη νοοτροπία και στην πολιτική συμπεριφορά του λαού.
Όπως ήδη αφέθηκε να εννοηθεί, το γεγονοτολογικό υλικό αποτελεί τη βάση της ιστορικής θεώρησης του συγγραφέα, ο οποίος με αντικειμενικό και τεκμηριωμένο τρόπο παραθέτει πράγματα και πρόσωπα, δημιουργώντας το υπόβαθρο, πάνω στο οποίο εκτυλίσσει τις κρίσεις και τα συμπεράσματά του, κυρίως όμως δείχνοντας, με τη διακριτική αξιοποίηση της σχέσης αιτίου και αιτιατού, τις πολιτικές διεργασίες και τις επιπτώσεις τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι, είτε στη θεσμική μορφή του, είτε στην πρακτική ζωή, είτε στις ευρύτερες αλλαγές του κοινωνικού ιστού του νησιού.
Και αυτά σε άμεση νομοτελειακή –και όχι αποκομμένα ή σπασμωδικά– και οργανική εξάρτηση από τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δρώμενα των ευρύτερων περιοχών, κυρίως δε του ελληνικού χώρου. Και πέρα όμως από αυτά και εν είδει επιβεβαίωσής τους, η ιστορική πραγματικότητα με τις αντιθέσεις και αντιφάσεις της αναδεικνύεται, εφαρμοζόμενη στη διακίνηση των πνευματικών ιδεών, όχι αφηρημένα αλλά με αληθινές αποτυπώσεις και νέο ερευνητικό υλικό από τον χώρο της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών (υλικό σχετικό κυρίως με τη λογοτεχνία, το θέατρο και τον χώρο των εικαστικών τεχνών), που αντικατοπτρίζουν τη μετουσίωση των γεγονότων και των συμβάντων σε πνευματική πράξη.
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε την αξιοποίηση, από τον συγγραφέα, του Διαφωτισμού και του κινήματος του ριζοσπαστισμού για την κατάδειξη των ποικίλων αλλαγών στον κεφαλονίτικο χώρο, κατεξοχήν δε στη διαμόρφωση του μοναδικού χαρακτήρα του Κεφαλλήνα.
Οι πρωταγωνιστές
Γάλλοι Δημοκρατικοί, Ρωσότουρκοι, Επτάνησος Πολιτεία, Γάλλοι Αυτοκρατορικοί, Αγγλοι, αντιδράσεις και επαναστατικά κινήματα, Κριμαϊκός πόλεμος, ριζοσπαστικό κίνημα με επίκεντρο την Κεφαλονιά, Ενωση, απαρτίζουν το υλικό του πρώτου μέρους και ως κατακλείδα και επιστέγασμα εκάστου τμήματος ακολουθεί η παρακολούθηση της οικονομικής, της κοινωνικής και της πνευματικής ζωής του τόπου.
Αφομοίωση, σχέσεις της τοπικής ιστορίας σε σχέση με την ελληνική και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, συνέχεια ριζοσπαστικής δράσης με τις μεταλλαγές της και αλλαγές του πολιτικού πνεύματος, πρωτοσοσιαλισμός και σοσιαλισμός, ελληνική Βουλή και Κεφαλλήνες, βενιζελισμός και Ιωάννης Μεταξάς αποτελούν αδρά τα από το 1864 έως το 1940 αναφερόμενα αντικείμενα στο δεύτερο μέρος του εξεταζόμενου τόμου. Και πάλι η κορύφωση του τμήματος αυτού συντελείται με την αναφορά στην κοινωνική κατάσταση και την πνευματική ζωή για την ίδια περίοδο.
Πρόκειται, με άλλα λόγια, για μια προτυπική δουλειά που πρέπει να βρει μιμητές και συνεχιστές για τις άλλες ελληνικές περιοχές, ώστε να συγγραφεί κάποτε η συνθετική ιστορία του τόπου μας κατά τον κρίσιμο για την εθνική αυτοσυνειδησία 19ο και τον ταραχώδη 20ό αιώνα.
ΓEΩΡΓΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
Ιστορία της Κεφαλονιάς (1797-1940)
Πολιτική – Ιστορία – Πολιτισμός: Παιδεία – Γράμματα – Τέχνες
Αθήνα 2010, σελ. 500<

Συγγραφέας:Θεοδόσης ΠυλαρινόςΚαθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο

 Αναδημοσιευση απο :http://www.kefaloniatoday.com

http://www.sppantelios.blogspot.gr/

Κεφαλλονιά: Βυζαντινοί θεσμοί και Ενετοκρατία

Παλαιός Ενετικός Χάρτης (1547) της Κεφαλλονιάς.(Συλλογή Πέτρου Π.Αλιβιζάτου)

Οι ιστορικές τύχες της Κεφαλoνιάς (στα ευρύτερα πλαίσια του συμπλέγματος των Ιόνιων νησιών) ανά τους αιώνες ορίζονται από έ¬να σταθερό κώδικα σχέσεων γεω-γραφικού χώρου και ευρωπαϊκών (και ενίοτε εξωευρωπαϊκών) στρατηγικών και οικονομικών συμφερόντων.
Από τους Ρωμαίους κι ακόμη παλιότερα, ως τους Βυζαντινούς κι από τους Φράγκους της Δύσης ως τους Βενετσιάνους και τους Βρετανούς, η Επτάνησος, άλλοτε πρόβολος άμυνας κι άλλοτε καίριο πέρασμα προς την Ανατολή, στο πλαίσιο της λειτουργίας αυτού του κώδικα, διαμόρφωσε εκείνο που οι ιστορικοί ονομάζουν ιδιαίτερο (επτανησιακό) πολιτισμό.
Εύγλωττη η συνέπεια: σ’ αυτόν, ακριβώς, τον κώδικα αναζητούμε κι όλο το σύστημα ζωής της εφτανησιώτικης κοινωνίας.
Και η Δύση, ύστερα από το Βυζάντιο, επιβάλλει τους κανόνες του συστήματος σ’ απόλυτη σχέση με την εκάστοτε λειτουργία του χώρου: την εξυπηρέτηση των δυνάμεων κατοχής στο προτεκτοράτο.
Κύριος μοχλός λειτουργίας του συστήματος, ιδιαίτερα στην Κεφαλονιά, υπήρξε η γη.
Το καθεστώς της γαιοκτησίας, όπως διαμορφώνεται σ’ όλα τα Ιόνια νησιά  με ορισμένες πάντοτε διαφοροποιήσεις- προσδιορίζει, τελεσίδικα, δομές και διοίκηση, τον κοινωνικό βίο και τον πολιτισμό, την ιστορική -ιδιαίτερη εθνική ταυτότητα του Επτανησίου.

Το Φρούριο της Ασου κατά την εποχή της Βενετικής κυριαρχίας. Χαλκογραφία του Γάλλου ζωγράφου και Προξένου της Γαλ¬λίας στην Κέρκυρα André Crasset Saint-Sauveur, Παρίσι, 1797. (Εκδόσεις Συλλέκτης)

H διοίκηση
Παλαιοί βυζαντινοί θεσμοί και μεταγενέστερα λατινογενή στοιχεία εμπλέκονται στις όποιες τοπικές συνήθειες και, ενώ οπωσδήποτε επιβάλλονται, ταυτόχρονα ιδιαιτεροποιούνται.
Για πρόχειρη τεκμηρίωση: οι πρώτοι μεταβυζαντινοί κατακτητές τυχοδιώκτες στην Κεφαλονιά Ορσίνι, Τόκκοι και Ανδεγαυοί, ενώ εισάγουν σταδιακά το τιμαριωτικό σύστημα και μεταφέρουν κάθε φορά νέες φεουδαλικές αντιλήψεις, αναγνωρίζουν παλαιά προνόμια εμβολίζοντας δίχως κραδασμούς επικίνδυνους το προϋπάρχον σύστημα ζωής του χώρου.
Και πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η μεγαλύτερη κατακτητική δύναμη του Ιόνιου χώρου, η Γαληνότατη Δημοκρατία του Αγίου Μάρκου, πειθαρχημένη στην αντίληψη μιας μακροχρόνιας κυριαρχικής παρουσίας στο Ιόνιο, δεν ενθαρρύνει ιδιαίτερα τη λειτουργία του θεσμού των τιμαρίων.
Τα σημαινόμενα αυτής της πολιτικής κατεξοχήν εμφανή στην Κεφαλονιά: οι ελάχιστες βαρωνίες, που είχαν συσταθεί στο νησί πριν από τη βενετική κυριαρχία, σταδιακά εκφυλίζονται.
Είναι χαρα-κτηριστικό ότι στα βιβλία των Κεφαλλήνων νοταρίων της εποχής αυτής στα οποία καταχωρίζονται αγοραπωλησίες και πακτώσεις κτημάτων, δεν μνημονεύονται τιμάρια και τιμαριούχοι, ούτε γίνεται νύξη για το θεσμό της δουλοπαροικίας.
Εντοπίζεται, βέβαια, η παρουσία του μεγαλοκτηματία και του «σέμπρου», που, όσο κι αν έχει την ήπια μορφή της, συνιστά ένα είδος κολιγίας με σοβαρές επιπτώσεις στην κοινωνική διαφοροποίηση του πληθυσμού.
Ωστόσο ο χώρος αφήνεται για κοινωνικές διεργασίες, οπωσδήποτε ελεγχόμενες, αλλά δυναμικές, ώστε να διασφαλίζουν αφενός την επιβίωση και αφετέρου να προετοιμάζουν την υποδομή για μελλοντικές, μετά την απελευθέρωση (και την Ενωση) κοινωνικο-πολιτικές υπηρεσίες στο νεο-ελληνικό κράτος.

Η παράδοση του Κάστρου του Αγίου Γεωργίου από τους Τούρκους στους Βενε-τούς το 1500. Μικρογραφία από τον κώδικα του Κρητικού ζωγράφου Γεωργίου Κλόντζα. (Μαρκιανή Βιβλιοθήκη, Βενετία)

Οι τρεις τάξεις
Η πρόσληψη τούτων των ιστορικών δεδομένων επισημαίνεται περισσότερο δυνατή στον κεφαλληνιακό χώρο.
Εδώ οι τρεις τάξεις του κοινωνικού σχήματος -ευγενείς, αστοί, λαός-, τάξεις που στηρίζονται στη δομή της οικονομίας, όπως είχε διαμορφωθεί με το καθεστώς της γαιοκτησίας, δεν έχουν αυστηρά στεγανά.
Τούτο, κυρίως, τεκμηριώνεται με διεργασίες στον τομέα της διοίκησης του νησιού κατά την περίοδο της βενετικής κυριαρχίας.
Οπως είναι γνωστό, σ’ ολόκληρη την Επτάνησο, εκτός από τις στρατιωτικές βενετικές αρχές με επικεφαλής τον Προβλεπτή σε κάθε νησί, το έργο της διοικήσεως ασκούσε και το Συμβούλιο των ευγενών, της τάξης δηλαδή με όλα τα δικαιώματα και τις ελάχιστες υποχρέωσεις.
Εκεί προωθούνται και συζητούνται τα προβλήματα των κατοίκων κι από το Συμβούλιο τούτο εκλέγονται τα στελέχη της διοίκησης, που ο¬πωσδήποτε προέρχονται από την τάξη των ευγενών.
Τούτο, λοιπόν, το Συμβούλιο, κεντρικός πυρήνας της άρχουσας κοινωνικής τάξης στο κεφαλληνιακό χώρο, εμβολίζεται σταδιακά από την τάξη των αστών, από πολίτες δηλαδή ευκατάστατους -εμπόρους ή μικρότερους κτηματίες- που ωστόσο, δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα.
Οι νέοι αυτής της τάξης με την οικονομική ευχέρεια, που φεύγουν και σπουδάζουν στη Δύση κι επιστρέφουν με την παιδεία και τις καινούργιες ιδέες της Ευρώπης, διευκολύνουν τις πληθυσμιακές μετακινήσεις στον κοινωνικό χώρο, διεκδικούν διοικητικές θέσεις και συμβάλλουν στην αλλοίωση της τάξης των ευγενών του νησιού.
Χαρακτηριστικό της εισβολής ατόμων από άλλες τάξεις στο χώρο των ευγενών της Κεφαλονιάς είναι ο μεγάλος αριθμός των μελών του Συμβουλίου, που στο τέλος μόλις της πρώτης κατοχικής ε¬κατονταετίας (1593) φτάνει τους 450.
Ακολουθούν, για τους ίδιους λόγους, αυξομειώσεις που κυμαίνονται κυρίως στους 250-600 περίπου.
Αμεση συνέπεια αυτής της αλλοίωσης η ρητή απαγόρευση στους Κεφαλλήνες ευγενείς να εισέρχονται στα Συμβούλια της Κέρκυρας και της Ζακύνθου.
Και στο νησί η ευγένεια, που παίρνει αμυντική θέση, συλλαμβάνει τη σύσταση της Χρυσής Βίβλου για την εγγραφή ατόμων στην οποία βασική προϋπoθεση ήταν οι τρεις βαθμοί  δηλαδή οι πρόγονοι του εγγραφόμενου, πατέρας και παππούς, καθώς και ο ίδιος, να μην έχουν ασκήσει το «ευτελές» επάγγελμα του βιοτέχνη, του τεχνίτη, του γεωργού.
Οι Ιακωβάτοι
Ωστόσο, παρά τις τόσες προσμίξεις κι οπωσδήποτε τις ανάλογες πληθυσμιακές ανακατάξεις, και στην Κεφαλονιά το κοινωνικό σύστημα, που υπηρετούσε τα συμφέροντα της κατοχικής δύναμης και της ιθύνουσας τάξης, επιβίωνε αναπαράγοντας εκάστοτε τις προϋποθέσεις για μια συνέχεια υπείκουσα στην οργανωμένη βενετική αποικιακή πολιτεία.
Σύμφωνα με στατιστικές αναλύσεις του Ν.Γ. Μοσχονά, στα τέλη του 16ου αιώνα η τάξη των ευγενών στην Κεφαλονιά έφτανε περίπου στα 1.485 άτομα, δηλ. στα 3,3% του συνολικού (45.000 κατοίκων) πληθυσμού.
Κι όπως ο ίδιος υπογραμμίζει «απέναντι σ’ ένα γεωργοκτηνοτροφικό πληθυσμό διάσπαρτο στο νησί υπάρχει μια μειονότητα προνομιούχων οικογενειών, που αποτελεί την τάξη της γαιοκτητικής πλουτοκρατίας και διαθέτει στα μέλη της το προνόμιο της συμμετοχής στη διοίκηση του τόπου…
Ανοικτή για την είσοδο νέων στοιχείων δεν παύει να αποτελεί έκφραση των ολιγαρχικών αντιλήψεων της εποχής, που φέρνουν τη σφραγίδα της βενετικής αριστοκρατικής νοοτροπίας».

Αποψη του Αργοστολίου το 1864. Ελαιογραφία του Ε. Lear, Fine Art Society. (Φωτ. Ανακαλύπτοντας την Ελλάδα, Ζωγράφοι και Περιηγητές του 19ου αι.).

Στην Κεφαλονιά, λοιπόν, οι κοινωνικές δομές και το διοικητικό σχήμα, που σε μια αλληλένδετη λειτουργία προσδιορίζουν και την ιστορική τύχη της, ιδιαιτεροποιούνται: ταράσσονται σ’ όλη την περίοδο της βενετικής κυριαρχίας από εντάσεις και, πολύ συχνά, από πρακτικότερες συγκρούσεις, άλλοτε φατριών κι άλλοτε πάλι λιγότερο ή περισσότερο οργανωμένων κοινω¬νικών ομάδων.
Και σ’ αυτές ακριβώς τις συγκρούσεις και στα γενικότερα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα των κατώτερων τάξεων εκτρέφονται τα κοινωνικά κινήματα και οι ριζοσπαστικοί αγώνες που θα εκδηλωθούν στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Κι έτσι ο ιστορικός αυτής της εποχής με την πλήρη αποτελεσματικότητα, εννοώ ολόκληρο τον προηγούμενο αιώνα, είναι έτοιμος να δώσει την απάντηση στο εύλογο ερώτημα:
Γιατί ο κεφαλληνιακός χώρος υπήρξε και το κέντρο του Ριζοσπαστισμού και των μεγάλων θυσιών για την κοινωνική και εθνική ανεξαρτησία και την Ενωση της Επτανήσου με το νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Γιατί απ’ αυτόν το χώρο, αργότερα, μετά την ένωση θα μεταφερθούν -κυρίως με τους Ιακωβάτους- στο ελληνικό Κοινοβούλιο οι πρώτες φωνές της ουσιαστικής Δημοκρατίας…

Συγγραφέας:Γ.N. MοσχόπουλοςEπίκ. Kαθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών

 Αναδημοσιευση απο :/www.kefaloniatoday.com/

http://www.sppantelios.blogspot.gr/

Ο παπα – Ληστής αρχηγός της Επανάστασης στη Κεφαλλονιά το 1849

Διαδρομή με κάρο

Στις 28 Mάρτη 1848, η νεολαία τo Αργοστολιού με πρωτεργάτες τους Ριζοσπάστες αγωνιστές της Ένωσης με την Ελλάδα τους Hλία Zερβό-Iακωβάτο, Γεράσιμο Λιβαδά, Nικόλαο Φωκά-Pεπούμπλικα, Γιώργο Mεταξά-Λυσαίο και τον παπά Παναγή Πρετεντέρη, συγκεντρώθηκε στην κεντρική πλατεία Aργοστολίου και άρχισε να καίει αντίτυπα της αναγγελίας έκδοσης της εφημερίδας, την οποία θα εξέδιδε ο N. Zαμπέλης και η οποία θα υποστήριζε τα αγγλικά συμφέροντα.

Στις 22 Aπρίλη 1848, κατά την περιφορά του Eπιταφίου στο ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ , όταν η πομπή έφθασε μπροστά στο σπίτι του Άγγλου διοικητή του νησιού, ομάδες νέων επιτέθηκαν στην φρουρά και απήγαγαν τον Eπιτάφιο

Oι Άγγλοι βέβαια απάντησαν με, ανακρίσεις, έρευνες και φυλακίσεις.

Για τα γεγονότα του Eπιταφίου κρατήθηκαν στις φυλακές Οι Φίλιππος Λούζης, Nικόλαος Mεταξάς, Iάκωβος Mεταξάς, Nικόλαος Φωκάς, Iωάννης Xωραφάς, Kωνσταντίνος Mεταξάς, Mάρκος Tσιτσιλιάνος, Hλίας Mαταράγκας, Σταύρος Mεταξάς, Aνδρέας Λομβέρδος, Zώης Δαλλαπόρτας, Σπύρος Pαζής, Nικόλαος Πάσχος, Nικόλαος Άννινος, Nικόλαος Παπαστελιάτος- Tιπούσης, Περικλής Mεταξάς, Iωάννης Tυπάλδος-Δοτοράτος, Πέτρος Mεταξάς, Aντώνιος Mολφάττης, Δημήτριος Διακάτος, Pόκκος Mεταξάς-Γιακουμάτος, Aνδρέας Λιβαδάς, Aριστείδης Άννινος, Σπυρίδων Kόκκινος, Aνδρέας Mηλιαρέσης, Nικόλαος Mεταξάς-Aντζουλακάτος, Θρασύβουλος Λιβαδάς, Σπυρίδων Σκιαδάς, Iωάννης Kαμιλάτος, Tζαννέτος Kαρούσος, Φίλιππος Tζανάτος, Γεράσιμος Λάζαρης και Παύλος Kόκκινος.

Στις 16 Aυγούστου 1849 εξεγέρθηκαν οι χωρικοί στα χωριά Σκάλα, Eλιού και Pατζακλί της Kεφαλονιάς ενάντια στους Άγγλους. Tην άλλη μέρα ξεσηκώθηκαν τα χωριά Bάλτες, Πυργί. Oι οπλισμένοι χωρικοί, με πρωτεργάτες το Θοδωρή Bλάχο και τον παπά Γρηγόρη Zαπάντη-Nοδαρο (ή ΠΑΠΑ-ΛΗΣΤΗ), εισέβαλαν στη Σκάλα, εξουδετέρωσαν τη μικρή δύναμη της χωροφυλακής και κατέλαβαν το χωριό.

Aπό τα γύρω χωριά, από την ύπαιθρο, μεγάλος; αριθμός από αγρότες εγκατέλειψαν τα σπίτια και τις εργασίες τους, οπλίστηκαν και ενώθηκαν με τους εξεγερμένους. Aμέσως μετά σχημάτισαν δικές τους επιτροπές και απείλησαν να επιτεθούν στο Αργοστόλι. Ο στόχος των εξεγερμένων ήταν η αφόρητη κατασταση εκμετάλλευσης που είχαν επιβάλει οι τοπικοί άρχοντες τσιφλικάδες (το αρχοντολόι του νησιού ,που εκμεταλλεύονταν άγρια τους χωρικούς)

Όπως ήταν φυσικο ηττήθηκαν, όμως, από τον αγγλικό στρατό. H αγγλική εξουσία για αντίποινα για δώδεκα φόνους που διέπραξαν οι εξεγερμένοι κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και εννέα σπίτια αρχόντων που έκαψαν, εκτέλεσε 21 άτομα με απαγχονισμό ,έκαψε και κατεδάφισε 30 σπίτια, ενώ 87 ακόμα άτομα καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, αξίζει να πούμε ότι 400 άτομα μαστιγώθηκαν .

H Σκάλα, ως κέντρο της εξέγερσης, είχε και τα περισσότερα θύματα της αγριότητας των άγγλων . Tέσσερα μέλη της οικογένειας Zαπάντη φυλακίσθηκαν για συμμετοχή στην εξέγερση. O Σπυρίδων Γρουζής απαγχονίστηκε, το ίδιο και οι Γεράσιμος Zαπάντης και Eυστάθιος Zαπάντης καθώς και οι αδελφοί Mατθαίος και Nικολέτος Στέλιος Tζαγκάρης. Άλλοι εξεγερθέντες από το ίδιο χωριό που απαγχονίστηκαν ήταν οι Aνδρέας Φόρτος και Zαφείρης Tραυλός. Tα πτώματα όλων των εκτελεσθέντων κρεμάστηκαν σε κοινή θέα για παραδειγματισμό.

Tέλος, ο παπάς Γρηγόρης Nοδάρος Zαπάντης, ένας από τους πρωτεργάτες της εξέγερσης, απαγχονίστηκε και αυτός.

Οι Iωσήφ Mομφεράτος και ο Hλίας Zερβός-Iακωβάτος, δύο από τους σημαντικότερους τότε Eπτανήσιους ριζοσπάστες εξορίστηκαν από την αγγλική διοίκηση, αμέσως μετά την καταστολή της εξέγερσης, ο πρώτος στους Oθωνούς και ο δεύτερος στα Kύθηρα.

Oι αγρότες, αποτελούσαν τα θύματα των αγγλικών στρατοδικείων και των κατασταλτικών μέτρων που εξαπολύθηκαν ενάντια στο λαό του νησιού μετά την καταστολή της εξέγερσης. Στις 14 Σεπτέμβρη 1848 έχουμε μια ακόμα βίαιη εξέγερση στην Kεφαλονιά, αυτή του Σταυρού, στην οποία έλαβαν μέρος και παπάδες δίπλα στο λαό,όπως πάγια συνεβαινε στο νησί.

Συγγραφέας:marvelous2007Αναδημοσιευση απο:http://www.kefaloniatoday.com
http://www.sppantelios.blogspot.gr/

 : 

Η ιεροτελεστία της ...φέτας (Ηλίας Τουμασάτος)

Γράφει ο Ηλίας Τουμασάτος

Στην προσεισμική Κεφαλονιά υπήρχαν μεγάλα τυροκομεία. Οι Κεφαλονίτες τυροκόμοι που δούλευαν σ' αυτά ήταν περιζήτητοι και έξω από τα όρια του νησιού. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ατόμων από την βόρειο Κεφαλονιά, ιδίως από την Πύλαρο, οι οποίοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα έφευγαν στην Ιταλία κυρίως, αλλά και στην Ρουμανία και τον Εύξεινο Πόντο και περνούσαν ολόκληρο σχεδόν τον χειμώνα και την άνοιξη δουλεύοντας στις εκεί τυροκομικές μονάδες για την παραγωγή της περίφημης, ακόμη και μέχρι σήμερα, κεφαλονίτικης φέτας. Η τυροκομική παράδοση του νησιού συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με πολλές σύγχρονες μονάδες που παράγουν κυρίως φέτα, αλλά και κεφαλοτύρι, τα οποία όχι μόνο καλύπτουν τις τοπικές ανάγκες αλλά έχουν πανελλήνια εμπορικότητα και αναγνωρισιμότητα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η "σπιτική" παραγωγή φέτας, από τους κτηνοτρόφους που, είτε ζούσαν σε περιοχές απομακρυσμένες από τα τυροκομεία, κι έτσι δεν μπορούσαν να μεταφέρουν εκεί το γάλα οπότε αναγκάζονταν να πήζουν μόνοι τους το τυρί, είτε , έχοντας πουλήσει το γάλα τους στα τυροκομεία, κρατούσαν λίγο για να φτιάξουν τυρί για οικογενειακή κατανάλωση. Αυτή την γοητευτική αλλά και πολύ κουραστική διαδικασία θα παρακολουθήσουμε βήμα προς βήμα.

Πότε τυροκομούσαν οι Κεφαλονίτες;

Το γάλα που χρησιμοποιείται για την Παρασκευή της παραδοσιακής κεφαλονίτικης φέτας είναι κατά κύριο λόγο πρόβειο αλλά και κατσικίσιο. Τα κοπάδια γεννούσαν γύρω στον Οκτώβριο με Νοέμβριο κάθε χρονιάς. Ακολουθούσε μια περίοδος περίπου ενός μηνός, κατά την οποία μεγάλωναν τα μικρά αρνάκια και κατσικάκια. Αμέσως μετά την πρώτη σφαγή, ξεκινούσε η τυροκομική περίοδος, που κρατούσε ολόκληρο το χειμώνα, μέχρι τον Μάιο. Μετά το Μάιο, οποιαδήποτε παραγωγή τυριού ήταν μόνο για οικιακή κατανάλωση, και λεγόταν "εψιμοτύρι" (όψιμο τυρί), και ήταν οπωσδήποτε σε πολύ μικρές ποσότητες.

Η προετοιμασία του τυροκομιού

Η παρασκευή του τυριού δεν ήταν καθόλου απλή υπόθεση, αν λάβουμε υπόψη ότι την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν οι σημερινές στοιχειώδεις ανέσεις. Η λέξη κλειδί για όλη την προετοιμασία είναι "απόλυτη καθαριότητα". Όλα τα δοχεία και τα σκεύη που χρησιμοποιούνταν έπρεπε να είναι απολύτως καθαρά. Πριν τυροκομήσουν λοιπόν οι κτηνοτρόφοι, και ιδίως οι γυναίκες τους, έπλεναν τα δοχεία και τα βαρέλια με πολλά ζεστά νερά και με ξύδι, κι έπειτα τα στέγνωναν στον ήλιο. Σχολαστική ήταν και η καθαριότητα του χώρου όπου έπρεπε να φυλαχτεί το τυρί, μακριά από σκόνες, μυρωδιές και έντομα. Ας μην ξεχνάμε ότι έπρεπε να εξασφαλιστούν οι ιδανικές συνθήκες συντήρησης, αφού το τυρί έπρεπε να διατηρηθεί για όλο τον χρόνο, χωρίς τη βοήθεια ψυγείων…

Όταν όλη η διαδικασία ολοκληρωνόταν, όλα τα σκεύη πλένονταν σχολαστικά, με πράσινο σαπούνι, ή και σαπούνι της ποτάσας, που έφτιαχναν στα σπίτια.

Το πρώτο βήμα: η παρασκευή της "πυτιάς"

Το μεγάλο μυστικό της φέτας κρύβεται στην "πυτιά", το υλικό που μετέτρεπε όπως θα δούμε το γάλα σε τυρί. Όταν σφάζονταν τα μικρά αρνάκια "του γάλακτος", τα οποία δεν είχαν τραφεί ακόμη με χορτάρι, οι κτηνοτρόφοι αφαιρούσαν προσεκτικά τις κοιλιές τους, που είχαν μέσα μόνο το γάλα που βύζαιναν από τις μητέρες τους. Οι κοιλίτσες των αρνιών έμοιαζαν με μεμβρανώδεις σακούλες γεμάτες γάλα. Αυτές τις φυσικές σακούλες τις έδεναν καλά, και τις αποξήραιναν στον ήλιο. Όταν είχαν ξεραθεί καλά, αφαιρούσαν τον υμένα της κοιλιάς, και μαλάκωναν το αποξηραμένο γάλα σε μια κατσαρόλα με νερό, προσθέτοντας λίγο χοντρό αλάτι. Έπειτα σούρωναν καλά το υγρό, για να φύγουν όλες οι τυχόν ακαθαρσίες, και κατόπιν το έκλειναν αεροστεγώς σε μπουκάλια ή σε βάζο. Η πυτιά ήταν έτοιμη.

Δεύτερο βήμα: Το ζέσταμα του γάλακτος

Και η ιεροτελεστία του τυροκομιού ξεκινάει: Το γάλα, πρόβειο ή κατσικίσιο, σουρώνεται καλά καλά με τουλουπάνι (που λεγόταν και τσαντίλι ή τσαντίλα), ώστε να είναι ολοκάθαρο από οποιοδήποτε ξένο σώμα (τρίχες κλπ.). Έπειτα τοποθετούσαν όλο το γάλα σε μια μεγάλη κατσαρόλα (που λεγόταν και πηνιάτα), η οποία είχε χωρητικότητα γύρω στα 20-30 κιλά γάλα. Η κατσαρόλα με το γάλα ζεσταινόταν σε φωτιά από ξύλα. Την εποχή εκείνη σπάνιζαν τα θερμόμετρα, κι έτσι δοκίμαζαν αν το γάλα έχει ζεσταθεί με το δάχτυλο του χεριού (το οποίο έπρεπε βεβαίως να είναι απολύτως καθαρό). Η ιδανική θερμοκρασία ήταν όταν το ζεστό γάλα "δεχόταν" το δάχτυλο για 2 - 3 το πολύ λεπτά.

Τρίτο βήμα: Η μίξη ζεστού γάλακτος - πυτιάς

Αμέσως μόλις το γάλα έφτανε στην ιδανική θερμοκρασία, κατέβαζαν την κατσαρόλα από τη φωτιά, και έριχναν μέσα την πυτιά, σε ποσότητα ανάλογη με την ποσότητα γάλακτος (π.χ. για 10 κιλά γάλα αντιστοιχούσε μία κουταλιά της σούπας πυτιά) και ανακάτευαν πολύ καλά. Κατόπιν σκέπαζαν την κατσαρόλα και την άφηναν για περίπου 2 ώρες.

Τέταρτο βήμα: Από την πηνιάτα στο τυροβόλι

Μετά το πέρασμα των 2 ωρών, το μείγμα είχε γίνει πηχτό. Τότε με μια ειδική για την περίσταση ξύλινη σπάτουλα έκοβαν το τυρί σε πολλά κομμάτια, με τη βοήθεια μιας ξύλινης σπάτουλας. Μετά το κόψιμο, άρχιζαν να χωρίζουν τα στερεά κομμάτια, και να ανεβαίνει στην επιφάνεια της πηνιάτας τοτυρόγαλο. Το τυρόγαλο, όπως θα δούμε παρακάτω, το μάζευαν και το χρησιμοποιούσαν για την Παρασκευή της μυζήθρας. Έπειτα, άδειαζαν ολόκληρο το περιεχόμενο της κατσαρόλας στο καλούπι, ή τυροβόλι. Το καλούπι ήταν ένα τσίγκινο μεγάλο δοχείο με πολλές τρύπες στην επιφάνειά του, για να στραγγίζει το τυρί από το τυρόγαλο που είχε απομείνει. Το τυροβόλι έμπαινε συχνά μέσα σε ένα μεγαλύτερο δοχείο, που κατακρατούσε το τυρόγαλο που στράγγιζε από τις τρύπες.

Πέμπτο βήμα: "Μπατάρισμα" και αλάτισμα

Αφού, μετά από κάποιες ώρες, στράγγιζαν τα υγρά, τοποθετούσαν το τυροβόλι σε μια επικλινή σανίδα ή λαμαρίνα, και αλάτιζαν την επιφάνεια καλά. Άφηναν το καλούπι για 3-4 (συχνά και περισσότερες) μέρες, έτσι "μπαταρισμένο" και αλατισμένο, ώστε να στραγγίξει και τα τελευταία υγρά, αλλά και να "τραβήξει" το αλάτι, και ν' αποκτήσει έτσι την γνώριμη αλμυρή γεύση της φέτας, αλλά και να μπορεί να συντηρηθεί για πολύ καιρό.

Έκτο βήμα: Από το τυροβόλι στα βαρέλια

Όταν το τυρί είχε σφίξει και είχαν πλέον σταματήσει να τρέχουν τα υγρά από το τυροβόλι, έπαιρναν τα κομμάτια του τυριού ένα - ένα και τα τοποθετούσαν πρόχειρα στα πρόχειρα βαρέλια. Για να τοποθετηθούν στο κανονικό βαρέλι έπρεπε να συγκεντρωθεί ικανή ποσότητα. Τα βαρέλια του τυριού ήταν ξύλινα και η χωρητικότητά τους ποίκιλλε. Υπήρχαν βαρέλια των 10, 15, 20, 30 κιλών, ενώ τα μεγαλύτερα χωρούσαν το πολύ 60 κιλά. Πριν μπει το τυρί στα βαρέλια, αυτά έπρεπε να έχουν πλυθεί καλά με ζεστό νερό, ξύδι και να έχουν στεγνώσει στον ήλιο. Επίσης, άλειφαν την εσωτερική επιφάνεια του βαρελιού με τριμμένη λιωμένη φρέσκια μυζήθρα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία "κρούστα" σε ολόκληρο το βαρέλι, που ήταν πλέον έτοιμο να δεχτεί τα κομμάτια του τυριού.

Τα κομμάτια του τυριού έβγαιναν από τα πρόχειρα βαρέλια, πλένονταν για ακόμη μια φορά πολύ καλά και στράγγιζαν για 1-2 ώρες πάνω σε ένα καθαρό σανίδι. Όταν πλέον είχαν στεγνώσει, στοιβάζονταν πολύ σφιχτά μέσα στο βαρέλι, για να μην μένει κανένα κενό. Όταν το βαρέλι γέμιζε καλά, έριχναν στην επιφάνεια μυζήθρα φρέσκια τριμμένη. Πολλοί έβαζαν και τριμμένη θρούμπα (θυμάρι) για να μοσχοβολάει.

Έβδομο βήμα: Το σφράγισμα του βαρελιού και η συντήρηση

Το, γεμάτο πια, βαρέλι, σφραγιζόταν σφιχτά με το καπάκι του, που είχε εγκοπές έτσι ώστε να εφαρμόζει τέλεια. Έσφιγγαν και τα στεφάνια του βαρελιού, και έτσι έκλεινε τελείως. Τα τυροβάρελα είχαν ένα μικρό άνοιγμα, το οποίο βούλωνε με ξύλινο βουλωτήρι (πυρί).

Και μετά την σφράγιση των βαρελιών, έπρεπε να υπάρχει πολύ μεγάλη φροντίδα, ώστε να μη χαλάσει το τυρί. Από το Σεπτέμβρη και μετά, μέσα από τη μικρή τρύπα του βαρελιού έριχναν τηναλμύρα, για να μην ξεραίνεται το τυρί. Η αλμύρα παρασκευαζόταν από νερό και αλάτι ή γάλα και αλάτι, το οποίο έβραζαν καλά, ώστε να μην έχει μύκητες. Μόλις κρύωνε, το έριχναν από την οπή στο βαρέλι, και κυλούσαν το βαρέλι ώστε να απλωθεί η αλμύρα σε όλο τον όγκο του. Το καλοκαίρι δεν έριχναν αλμύρα, μια και το τυρί κρατιόταν μαλακό με τα δικά του υγρά.

Η καθαριότητα του χώρου όπου φυλασσόταν το τυρί απαιτούσε πολύ μεγάλη προσοχή. Έπρεπε να βρίσκεται μακριά από σκόνη, μυρωδιές, έντονη ζέστη, και έντομα. Για το λόγο αυτό συχνά τοποθετούνταν σήτες στους χώρους που αποθηκευόταν το τυρί.

Πώς φτιαχνόταν η μυζήθρα και το εψιμοτύρι

Το τυρόγαλο που όπως είδαμε περίσσευε κατά την παρασκευή της φέτας, δεν πήγαινε χαμένο. Το χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή της μυζήθρας. 'Εριχναν το τυρόγαλο και πάλι στην πηνιάτα, και το ζέσταιναν μαζί με γάλα (Η αναλογία τυρόγαλου προς γάλα 'ήταν συνήθως 5 κιλά τυρόγαλο για 1 κιλό γάλα). Καθώς το μείγμα ζεσταινόταν, η κρέμα (το υλικό της μυζήθρας) ανέβαινε πάνω. Η πηνιάτα έπρεπε να κατεβεί από τη φωτιά πριν κοχλάσει και χαλάσει η κρέμα. Έπειτα μάζευαν την κρέμα με τρυπητή κουτάλα, και την έκλειναν σε τσαντίλια (τουλουπάνια) τα οποία έδεναν και κρεμούσαν, για να στεγνώσει από τα υγρά. Ανάλογα με το αν ήθελαν η μυζήθρα να είναι αλμυρή ή γλυκιά, πρόσθεταν στην κρέμα αλάτι.

Μετά τον Μάιο, που οι ποσότητες του γάλακτος ήταν μικρές, παρασκευαζόταν σε μικρές ποσότητες το εψιμοτύρι. Το εψιμοτύρι φτιαχνόταν με τον ίδιο τρόπο όπως η φέτα. Όταν όμως στράγγιζε και στέγνωνε, αντί να το βάλουν σε βαρέλι, το τοποθετούσαν σε γυάλινο βάζο με λάδι, ή το στραγγίζανε σε τουλουπάνια και το αποξήραιναν, οπότε χρησίμευε σαν τυρί για τρίψιμο.

Κείμενο: Ηλίας Τουμασάτος

Μαρτυρίες:

Κυριακούλα Στελλάτου, από Μιτακάτα

Δημητρία Τουμασάτου, από Κάστρο Άσσου.

Αναδημοσιευση απο : Kefalonitikanea.gr

http://www.sppantelios.blogspot.gr/

Ψυχή βαθιά – Αληθινοί επαναστάτες στην Κεφαλονιά

Ψυχή βαθιά

Συνήθως η Ιστορία γράφεται από ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε την όψη τους και δεν ξέρουμε το όνομά τους. Οι αληθινοί επαναστάτες χαρίζουν τη ζωή τους στον αγώνα υπέρ της ελευθερίας χωρίς να ζητούν αντάλλαγμα. Τους συναντάς μετά από χρόνια στο δρόμο και δεν μπορείς καν να αναλογιστείς τι έχουν ζήσει και τι έχουν προσφέρει, χωρίς να έχουν ζητήσει ποτέ αναγνώριση των θυσιών τους, κρατώντας τις αναμνήσεις βαθιά μέσα τους, διδάσκοντας με τη στάση ζωής τους τι σημαίνει αληθινός αγωνιστής.

Το ελάχιστο- σχεδόν τιποτένιο- που μπορούμε εμείς να κάνουμε, είναι να αφηγηθούμε κομμάτια από τις ζωές αυτών των ανθρώπων, όχι ως φόρο τιμής, αλλά σαν την ύστατη προσπάθεια να μην επαληθεύσουμε τον κανόνα: λαός που ξεχνά την Ιστορία του, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.

Ο Βαγγέλης Νεοχωρίτης γεννήθηκε στα Μαντζαβινάτα Κεφαλληνίας το 1908 και πέθανε στο νησί του το 2002 σε ηλικία 94 χρόνων. Η οικογένειά του ήταν αγροτική, και μαζί με τον πατέρα του δούλευαν και ως μεταφορείς. Με κάρα μετέφεραν πέτρες από το Μασπάλι, βουνό που βρίσκεται κοντά στην παραλία Ξι της Παλικής, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή των σπιτιών. Καθώς όλες οι μεταφορές και οι φορτοεκφορτώσεις από και προς τα πλοία γίνονταν τότε με κάρα, οι καροτσιέρηδες της Παλικής ήταν πολλοί. Χάρη στις ενέργειες του Νεοχωρίτη, δημιουργήθηκε το 1927 το πρώτο σωματείο της Κεφαλονιάς. Το σωματείο, το οποίο ονομαζόταν «Σωματείο των Καραγωγέων», είχε αναπτύξει πολύ πλούσια δράση, συγκρουόμενο τόσο με τους μεγαλέμπορους της σταφίδας όσο και με τη χωροφυλακή.

Το 1941, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και ενώ το νησί ήταν κατειλημμένο από ιταλικές δυνάμεις, ο Βαγγέλης γίνεται μέλος του Κ.Κ.Ε.. Αγωνίζεται με τις δυνάμεις του Ε.Α.Μ.-ΕΛ.ΑΣ., αντιμαχόμενος τις δυνάμεις κατοχής. Οι ελασίτες της Παλικής είχαν δημιουργήσει τότε κρυψώνες στο νησί, προκειμένου να αποσύρονται και να κρύβονται εκεί, όταν κινδύνευαν να τους συλλάβει ο στρατός κατοχής. Μια από τις γνωστές κρυψώνες της περιοχής βρισκόταν στην Υπαπαντή, όπου οι αντάρτες είχαν σκάψει ολόκληρο τούνελ κάτω από ένα αμπέλι.

Όταν η χώρα απελευθερώνεται από τις δυνάμεις του Άξονα, ο Βαγγέλης Νεοχωρίτης τοποθετείται υπεύθυνος της λαϊκής πολιτοφυλακής στην Πύλαρο, αλλά συλλαμβάνεται και κρατείται στις φυλακές Αργοστολίου, πριν προλάβει να φύγει στο βουνό. Από το Αργοστόλι μεταφέρεται στην Κέρκυρα και στη συνέχεια στη Ζάκυνθο. Τελικά, τον μεταφέρουν στο Τμήμα Μεταγωγών της Πάτρας το 1947 μαζί με πολλούς άλλους κομμουνιστές, προκειμένου να μεταφερθούν στις φυλακές του Ιτζεντίν στην Κρήτη. Όσο βρισκόταν στην Πάτρα, τον επισκέφθηκε η αδερφή του, η οποία, ντυμένη στα μαύρα και φορώντας μαντίλι στο κεφάλι- καθώς οι Χίτες στο Ληξούρι την είχαν κουρέψει με κλαδευτήρι- τον ενημέρωσε για τον τραγικό θάνατο των δύο αδερφών τους. Τα αδέρφια Παναγής και Ηλίας Νεοχωρίτης εκτελέστηκαν στην Κόρινθο, καθώς είχαν καταδικαστεί ο ένας σε τρις εις θάνατον και ο άλλος σε πεντάκις εις θάνατον από το Στρατοδικείο. Όταν μάλιστα ύστερα από χρόνια, μετά την πτώση της χούντας και την επιστροφή του Βαγγέλη από την εξορία, ο ίδιος πήγε μαζί με την αδερφή του να βρουν τους τάφους των αδερφών τους, δεν βρήκαν τίποτα πουθενά. Σημειώνουμε, ότι μέσα στις φυλακές και στα τμήματα των μεταγωγών οι αριστεροί κρατούμενοι ήταν πολύ οργανωμένοι μεταξύ τους, παραδίδοντας μάλιστα μεταξύ τους τόσο πολιτικά μαθήματα μαρξισμού-λενινισμού, όσο και μαθήματα πολιτικής οικονομίας, ιστορίας και λογοτεχνίας.

Το βράδυ που ο Βαγγέλης Νεοχωρίτης έμαθε για την εκτέλεση των αδερφών του έπρεπε σύμφωνα με το πρόγραμμα να κάνει μάθημα στους συγκρατούμενούς του, καθώς ο υπεύθυνος του κόμματος είχε βασανιστεί και βρισκόταν σε άσχημη σωματική κατάσταση. Συνέστησαν στο Βαγγέλη να μην κάνει μάθημα το συγκεκριμένο βράδυ, ωστόσο εκείνος παρέδωσε μάθημα, προς τιμήν των νεκρών αδελφών του, με αποτέλεσμα να βασανιστεί κατόπιν από τις δυνάμεις κατοχής.

Από το Τμήμα Μεταγωγών Πάτρας μεταφέρθηκε στη συνέχεια στις φυλακές Αίγινας και κατόπιν στο Ιτζεντίν της Κρήτης. Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν και εκεί. Έβαζαν τους πολιτικούς κρατούμενους να στέκονται με το ένα πόδι λυγισμένο κοιτώντας τον ήλιο κατάματα. Γλίτωναν μόνο με δήλωσή τους ότι απαρνούνται τον κομμουνισμό και τις ιδέες τους, ενώ εάν κάποιος κατέβαζε το πόδι του τον σκότωναν αυτομάτως. Από τα πενήντα περίπου άτομα άντεξαν μόνο ο Βαγγέλης Νεοχωρίτης μαζί με άλλους πέντε συναγωνιστές του. Ένα άλλο βασανιστήριο- ιδιαίτερα διαδεδομένο στα ξερονήσια που έστελναν τους πολιτικούς εξόριστους- στο οποίο υπέβαλλαν τους κρατούμενους, ήταν το εξής: τους έβαζαν γυμνούς μέσα σε ένα σάκο μαζί με μια γάτα και τους έριχναν στο νερό, με αποτέλεσμα όταν έπεφταν στο νερό η γάτα να ξεσκίζει ολόκληρο το σώμα τους. Οι ώρες περνούσαν χωρίς φαγητό και νερό και με πολύ ξύλο, και, καθώς οι βασανιστές προσπαθούσαν να ‘’σπάσουν’’ το ηθικό και τον εγωισμό των αγωνιστών, έκαναν ψυχολογικό πόλεμο στον Βαγγέλη. Του έλεγαν ψέματα πως δήθεν η οικογένειά του αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, προκειμένου να τον κάνουν να λυγίσει και να θελήσει να γυρίσει πίσω, μόνο και μόνο για να δηλώσουν περήφανα στη συνέχεια πως «ακόμα κι ο Βαγγέλης λύγισε και έσπασε». Μα δεν το κατάφεραν ποτέ.
Για 18 χρόνια κρατήθηκε σε όλες τις φυλακές της χώρας, όπου κρατούνταν πολιτικοί κρατούμενοι, ενώ ήταν από τους τελευταίους που αποφυλακίστηκαν το 1964.

Στις 21 Απριλίου 1967 τον συνέλαβαν στο σπίτι του κοντά στην παραλία Ξι, όπου ζούσε πλέον και βιοποριζόταν ως αγρότης. Υπό την απειλή όπλου μεταφέρθηκε στα γραφεία της Ασφάλειας στο Ληξούρι, προκειμένου να γίνει έρευνα στο σπίτι του. Αυτό που έψαχναν ήταν χειρόγραφα και τετράδια οικονομικών, μα καθώς τα πάντα ήταν γραμμένα με κωδικοποιημένη μορφή και το μόνο όνομα που υπήρχε γραμμένο ήταν το δικό του, δεν μπόρεσαν να βρουν τίποτα. Υπέστη βασανισμούς προκειμένου να αποκαλύψει ποιοι συνέδραμαν οικονομικά το Κ.Κ.Ε., αλλά δεν μπόρεσαν να του αποσπάσουν καμία πληροφορία. Το μόνο που με θάρρος αντιγύρισε στους βασανιστές του, ήταν πως δεν μπορούσε καν να φτάσει ο νους τους στα άτομα εκείνα που επί χρόνια κατέβαλλαν οικονομικές συνδρομές υπέρ του κομμουνιστικού κόμματος. Καθώς ο υπομοίραρχος- ονόματι Μακροδημήτρης- δεν μπορούσε να μάθει τα ονόματα που επιθυμούσε, ξεκίνησε να μπλοφάρει. Είπε στον Νεοχωρίτη ότι οι σύντροφοί του είχαν ήδη αποκαλύψει τα ονόματα αυτά και ότι έχει βγει ήδη απόφαση εκτέλεσης του στα Λέπεδα, μια παραλία κοντά στο Ληξούρι. Σύμφωνα με τον ανακριτή του, ο Νεοχωρίτης θα έπρεπε να επαναλάβει τα ονόματα αυτά προκειμένου να αφεθεί ελεύθερος. Εκείνος, που δεν πίστεψε φυσικά το ψέμα αυτό, πήγε δίπλα του, τον έφτυσε κατά πρόσωπο και του είπε: «Δύο κι ένας εγώ, τρεις», αναφερόμενος στους δύο αδερφούς του που είχαν εκτελεστεί πριν κάποια χρόνια από τις κατοχικές δυνάμεις. Ο τότε διοικητής- γνωστός ακροδεξιός και χουντικός- είπε αργότερα πως «έναν πραγματικό άνδρα γνώρισα, το Βαγγέλη το Νεοχωρίτη».

Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, οι διάλογοι ανάμεσα στον Νεοχωρίτη και τον υπομοίραρχο κύλησαν κάπως έτσι: «Τι θα γίνει Νεοχωρίτη; Όποιο βιβλίο κι αν ανοίξω είσαι γραμμένος μέσα». Η απάντηση που έλαβε ήταν η εξής: «Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, θα με βρεις από κάτω». Εν συνεχεία, τον ρωτούν αν είναι κομμουνιστής. Απαντά: «Ήμουν, είμαι και θα είμαι κομμουνιστής». Η επόμενη ερώτηση, μετά από πολύ ξύλο , ήταν αν πιστεύει στον Χριστιανισμό. Ο θαρραλέος Βαγγέλης απαντά: «Σαν κίνημα ναι, σαν δόγμα όχι». Λόγω των απαντήσεών του υπέστη φυσικά ξυλοδαρμούς από τους βασανιστές του. Μεταφέρθηκε από τη Χωροφυλακή Ληξουρίου στο Γυμνάσιο Αρρένων, κι από κει με αρματαγωγό στη Λέρο. Καθ’ όλο αυτό το διάστημα η αδερφή του πίσω στην Κεφαλονιά πέρασε δύσκολα χρόνια, καθώς υπέστη ξυλοδαρμούς και εξευτελισμούς- την κούρεψαν γουλί δύο φορές οι συνεργάτες της χούντας. Όταν επισκέφθηκε τον αδερφό της στα κρατητήρια της Χωροφυλακής Ληξουρίου, ο εκείνος της είπε μόνο να του πάει ρούχα κι ένα στρώμα για να κοιμάται, και τη συμβούλευσε να μην στενοχωριέται, γιατί έχουν το σώμα του στα χέρια τους, αλλά εκείνο που δεν θα του πάρουνε ποτέ είναι η ψυχή του.

Στη Λέρο ο Βαγγέλης Νεοχωρίτης ήταν υπεύθυνος από πλευράς κόμματος για όλο το στρατόπεδο. Εκεί οι ασφαλίτες ξεκίνησαν τα βασανιστήρια πιέζοντας τους αριστερούς να απαρνηθούν τον κομμουνισμό. Έστησαν περίπου τετρακόσια άτομα σε μια γραμμή, λέγοντας ότι όποιος θέλει να γυρίσει πίσω μπορούσε απλά να κάνει ένα βήμα πίσω και να υπογράψει δήλωση μετανοίας. Οι 395 επέστρεψαν στα σπίτια τους. Ανάμεσα στους πέντε που δεν κουνήθηκαν από τη θέση τους ήταν και ο Βαγγέλης. Εκείνη τη μέρα έφαγε τόσο ξύλο που τον θεώρησαν νεκρό και πέταξαν το σώμα του σε μια αποθήκη. Όταν όμως έστειλαν έναν ιερέα για την τελευταία ευχή, εκείνος πιάνοντας το χέρι του είδε πως είχε ακόμη σφυγμό. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, όπου παρέμεινε σε κώμα για δύο μήνες. Αφού συνήλθε, τα βασανιστήριά του συνεχίστηκαν σε αγριότερο βαθμό. Απελευθερώθηκε το 1974, όντας από τους τελευταίους που απελευθέρωσε η χούντα.

Ύστερα από όλα όσα έζησε, ήταν ένας άνθρωπος σκληραγωγημένος και απόλυτος στις κομματικές του θέσεις. Ήταν ένας γνήσιος επαναστάτης που πάλευε για ένα καλύτερο μέλλον στον τόπο του. Ερωτευμένος ήδη από το 1940 με τη μετέπειτα γυναίκα του, Αμαλία, δεν πρόλαβε καλά καλά να τη γνωρίσει πριν ξεκινήσουν οι πολιτικές του περιπέτειες. Εκείνη τον περίμενε υπομονετικά για 34 ολόκληρα χρόνια, χρόνια που ο Νεοχωρίτης μπαινόβγαινε στις φυλακές ως πολιτικός κρατούμενος και πηγαινοερχόταν στα ξερονήσια της εξορίας. Παντρεύτηκαν το 1974 όταν εκείνος επέστρεψε από την εξορία, υποχρεωτικά με θρησκευτικό γάμο, καθώς οι πολιτικοί γάμοι δεν είχαν ακόμα νομιμοποιηθεί στην Ελλάδα. Άθεος εκ πεποιθήσεως, λίγο πριν πάνε στην Εκκλησία είπε στη μέλλουσα γυναίκα του «Αμαλία μου, θα το υποστούμε κι αυτό το μαρτύριο».

Μέχρι την τελευταία στιγμή ο Βαγγέλης Νεοχωρίτης έμεινε πιστός στις ιδέες του και πιστό μέλος του Κ.Κ.Ε., για το οποίο συνέχισε να δουλεύει μέχρι το τέλος της ζωής του. Άφησε με διαθήκη ό,τι περιουσία είχε στο κόμμα. Έζησε τα τελευταία του χρόνια του στο Ληξούρι, απολαμβάνοντας το σεβασμό αριστερών και δεξιών του νησιού.

Ένας άλλος αγωνιστής της αριστεράς που στα 94 του χρόνια ζει ακόμα στο νησί, αλλά επιθυμεί την ανωνυμία του, αφηγείται τη δική του ιστορία. Στην περίοδο της κατοχής κι ενώ ο ίδιος- γνωστός για τις αριστερές του πεποιθήσεις- περπατά στο δρόμο, πέντε ακροδεξιοί τον εντοπίζουν και αρχίζουν να τον κυνηγούν. Η καταδίωξη διαρκεί για μισή ώρα, ενώ πέφτουν και πυροβολισμοί, και εκείνος τραυματισμένος μπαίνει στην αυλή ενός σπιτιού για να ζητήσει βοήθεια. Μια γυναίκα τον βοηθά και τον κρύβει στο σπίτι της για περίπου έναν χρόνο κάτω από το πάτωμα της κουζίνας σε έναν χώρο μισού μέτρου, ανεβάζοντάς τον στην επιφάνεια του εδάφους για πέντε λεπτά κάθε μέρα για να του δώσει φαγητό. Αργότερα τον φυγάδευσαν αριστεροί συναγωνιστές του, καθώς με καΐκι έφτασε στην Πάτρα και κατόπιν στην Αθήνα. Το αξιοσημείωτο είναι πως η γυναίκα αυτή ήταν παντρεμένη με έναν άνθρωπο δεξιών φρονημάτων, και έτσι επί έναν χρόνο ο άνθρωπος αυτός άκουσε και έμαθε πολλά, όσον αφορά τον τρόπο δράσης των ατόμων αυτών, τους δωσίλογους που υποβοηθούσαν την καταδίωξη των αριστερών, καθώς και τους κομμουνιστές που αποτελούσαν τους πρωταρχικούς στόχους τους. Ποτέ δεν αποκάλυψε όμως τις πληροφορίες που άκουσε, ούτε και το όνομα της γυναίκας που του έσωσε τη ζωή, ούτε καν στη δική του σύζυγο. Παρ’ ότι τον παρακαλούσαν, δεν θέλησε ποτέ να προδώσει το μεγάλο μυστικό της ζωής του και να κάνει κακό στη γυναίκα αυτή. Εν έτει 2012, στις εκλογές της 6^ης Μαΐου, η αγωνία και η απογοήτευση ήταν έντονα ζωγραφισμένες στο πρόσωπό του, αναφορικά με την είσοδο στη βουλή των αυγών και τη νομιμοποίηση του φασισμού.

Η αφήγηση τελειώνει με ένα ακόμα περιστατικό. Το 1944 οι Γερμανοί κρέμασαν στην πλατεία Ληξουρίου πέντε αριστερούς αγωνιστές. Ένας από αυτούς, ο οποίος λεγόταν Αναλυτής, φώναξε πριν τον κρεμάσουν: «Εσύ θα με εκδικηθείς, τυραννομάχα νιότη». Η ηρωική φράση είναι σήμερα γραμμένη στο μνημείο που υπάρχει στην πλατεία Ληξουρίου. Σημειωτέον πως οι δύο δωσίλογοι Ληξουριώτες που κατέδωσαν τους συμπατριώτες τους πήραν αργότερα σύνταξη αντιστασιακού…

Το κείμενο είναι αφιερωμένο στους αυθεντικούς επαναστάτες του νησιού μου.

Ευχαριστώ το φίλο που έκανε την έρευνα και μου έδωσε τις πληροφορίες, καθώς και τους Δημήτρη Αντωνάτο, μέλος του Κ.Κ.Ε., και Νίκο Δρακάτο και την εκπομπή του “Καλές Προθέσεις”, που είχε γυριστεί στο τοπικό κανάλι Kefalonia Channel to 2001.

Πηγή άρθρου: gosheep.gr http://www.kefaloniatoday.com/kefalonitika/afieromata/psichi-vathia-100893.html#sthash.4riMOG2D.dpufΑναδημοσιευση απο : www.kefaloniatoday.com

http://www.sppantelios.blogspot.gr/

Η απαγωγή του Αργοστολιώτη Καρνάβαλου από τσου Ληξουριώτες το 1998

Πριν το μεγάλο απάρατο του ληξουριώτικου καρναβαλιού οι συζητήσεις και τα κουτσομπολιά ποστιάζονταν στο μυαλό των Ληξουριωτών που σύχναζαν στους καφενέδες. Και δέκα μέρες μπριτού τη μεγάλη περαντζάδα του καρνάβαλου, μια παρέα από δαύτες σε ένα καφενέ τση πλατείας, τση μπήκε η ιδέα να κλέψει το “σιορ καρνάβαλο” τ’ Αργοστολίου. Έδιναν και έπαιρναν οι ιδέες από τότε στην παρέα αυτή κι έτσι οι μέρες περνούσαν! Φιναλμέντε, σε ένα κουτούκι μέσα, αποφάσισαν να καταστρώσουν το τελειωτικό σχέδιο και να μοιράσουν τσου ρόλους.

Ξεσκεπάσανε και ποστιάσανε τον Αργοστολιώτη άρχοντα με γυρισμένη την πλάτη του προς τη γενέτηρά του, πίσω από τη στάτουα.

Οι ανοματαίοι – οχτώ άντρες και δυο κοπέλες τρία αυτοκίνητα – μπλε, άσπρο, μπεζ, – σύμφωνα με το σχέδιο, το βράδυ – κατάτσι 2 και μισή, τση παραμονής τση μεγάλης παράτας, αμολάρισαν για τ’ Αργοστόλι. Μαζί τους είχαν τα σύνεργα και μεταξύ αυτών ήταν και … λιόπανα!
Έφτακαν στη μεγάλη πρωτεύουσα τση νήσου, κοντά στο τολ πίσω από το ΚΤΕΛ και ετοιμάστηκαν να αναλάβουν τσου ρόλους τσου. Αφουγκράστηκαν τσου ήχους και τσου περαστικούς κι αφού σιγουρεύτηκαν, ένα αντρόγυνο από δαύτους καλού – κακού, έστεκε μισαγκαλιαομένο παρακεί παριστάνοντας τσου αμορόζους για να γλέπουν μήπως και φανεί … κάνας οχτρός! Οι άλλοι ανόματαίοι μαζί με τον “‘κοντό” και τον “ψηλό”, προσπαθούσαν να ανοίξουν την πόρτα του τολ, ανοίγοντας μια τρούπα τσι λαμαρίνες. Αφού ανοίχτηκε η τρούπα οι άλλοι πέταξαν τον “κοντό” μέσα κι ακούστηκε ένα… μπαμ! Τούτο γένηκε γιατί έσκασε με την καρκάλα του πάνω σε … μπογιές!

Ο …μπογιατισμένος “κοντός”, δε μπορούσε να ορθώσει τσι λέξεις καλά, κι έτσι είπε! “ε….ε….ε…εδώ είναι! Δω… δω… δώστε μου τον γκόφιη” (=κόφτης). Αφού λοιπόν πήρε το …γκόφτη ξεκίνησε το ….έργο του!

Περνούσε όμως η ώρα κι οι απέξω άρχισαν να ανησυχούν. Μετά από πολύ … κόπο και… κάτι η ταραχή του, κάτι οι μπογιές που του θόλωσαν τα μάτια, κάτι το σκοτάδι που ήτανε πυκνό κι ο “κοντός” αντίς να κόψει την αλυσίδα έκοψε το …λουκέτο και μάλιστα χτυπώντας το σαγόνι του!

Έτσι ανοίχτηκε η πόρτα του τολ και μπουκάρησαν όλοι μέσα. Την ώρα που είγδαν τον καρνάβαλο που κρατούσε ένα μπικερίνι στο χέρι και μπριτού προλάβει να τζου πει: “Καλώς τσου Ληξουριώτες. Πως σας περίμενααααααα.'”, εφκείνοι άπλωσαν τα λιόπανα και τον κουκούλωσαν! Κι εφκειός… αφού του τάξανε πως θα ντονε γράψει η ιστορία, έκαμε τσίτο (= μόκο) κι αφέθηκε να γένει ο πρωταγωνιστής του … κάζου! Αφόντες τελείωσε το κουκούλωμα και το δέσιμο των λιόπανων ολόγυρά του – μήπως και μείνει ολοτσίτσιδος καθ’ οδόν, κοτσάρησαν την πλατφόρμα του καρνάβαλου στο πίκολο μπλε αυτοκίνητο κι αμολάρησαν για Ληξούρι, δια μέσω Κουτάβου! Κάποιος από εφκειούς τσου ανοματαίους, πήρε τηλέφωνο την Αστενομία του Αργοστολίου και είπε στον αστενόμο τση βάρδιας: – “Βωρέ, τι έχει να πάθει ο καρνάβαλός σας απόψεεεε!”.

Κι ο αστενόμος νόμισε πως ήτανε πλάκα και … του ‘κλεισε το τελέφωνο. Ξεκίνησε λοιπόν η… μπομπή για το Ληξούρι!

Μετά το Δράπανο κι εκεί που ο δρόμος ήταν γιομάτος πεύκα, ο όγκος του καρνάβαλου έγγιαζε τσι άκριες των πεύκονε κι έπεφταν τα κουκουνάρια μέσα στην κασέλα, του πίσω αυτοκίνητου. Εφκείνοι εφτού, οι δράστες του κάζου, ενομίζανε πως ξυπνήσανε οι Αργοστολιώτες και τσου πετάγανε … Μαρόκες.

Κοντά να φτάσουνε στα Φάρισα αντιληφθήκανε ξωπίσω τους τα φώτα ενός αυτοκινήτου. Αυτοί νόμισαν πως τσου καταλάβανε για δεύτερη φορά οι Αργοστολιώτες και εμπόδιζαν το διάβα του. Μόλις όμως τ’ αυτοκίνητο έβαλε μπροστά τη σειρήνα – γιατί είχε από δαύτη – και είδανε και τσι πινακίδες του, κατάλαβαν πως πρόκειται για κάποιο έκτακτο περιστατικό, έκαμαν στην ..πάντα κι άφησαν το βιαστικό οδηγό να περάσει.

Η διαδρομή κύλησε ευτυχώς ομαλά, παρόλο που τον καρνάβαλο τον έπαιρνε ο…ύπνος στο δρόμο κι έκανε … μπρος μυτιές! Τη μεγαλύτερη μυτησιά την έδωκε καθώς κατέβαιναν το Σκαβδολίτη κοντά στα πεύκα, στο μέρος που λέγεται πως βγαίνουν τα δαιμονικά! Τότε όλοι κατάλαβαν πως εφκειός ο Αργοστολιώτης Διόνυσος βρήκε τσου ομοϊδεάτες του και τσου “κάμε”… βαθύ χαιρετισμό! Περνώντας τη γέφυρα, κοντά στην πλάκα τση Ελένης – έτσι λέγεται το μέρος εκείνο του Λιβαδιού -, σταμάτησε αυτή η παράξενη κομπανία για να… ξαποστάσει.

Πλεύρισαν στο στρατί, βγήκαν όλοι έξω από τα αυτοκίνητα, ασπάστηκαν χιαστί και σταυρωτά ο ένας τον άλλο κι ένας από δαύτους φίλησε τα Άγια Χώματα τση Παλλικής ευχαριστώντας το ντόπιο θεό για την προστασία Του! Μετά από αυτό το τελετουργικό, έφυγε πρώτο το μπεζ αυτοκίνητο με κείνο τον ξεμωραμένο ασπρομάλλη με τα πολύ κοντά μαλλιά, και κατευθύνθηκε σε ένα κοντινό χωρίο. Ήθελε να ζητήσει τη βοήθεια από ένα φίλο που εγνώριζε από… ρόδες, για να φέρουν εις πέρας ολόκληρο το… κάζο!

Καθώς έμπαινε ο ξεμωραμένος ασπρομάλλης στο Ληξούρι μαζί με το ..συνεργείο βουλκανιζατέρ, είδε ξαφνικά τον “Βραχονησίδα” ή “Καμπόη” (= αστενόμος του Ληξουρίου) που έτρεχε με το “100” πάνω – κάτω και νόμισε πως πάει να τζου κάμει “κακό”. Τότε ακολουθήσανε το “Βραχονησίδα” ή “Καμπόη” αλλά αυτός αδιαφόρησε γιατί ενόμισε πως εκειό που αντίκρυσε ήταν η… συμμετοχή άρματος τση Πυλάρου! Κατά τσι 6 παρά 10 πέρναγαν από τη ΒΕΣ και επειδή το καλώδιο τση ΔΕΗΣ – εκεί κοντά στο σπίτι του Γαλανού, – ήτανε χαμηλό) ένας από δαύτους, με ένα μεγάλο αντριστέλι (= ξύλο ψηλό), σήκωσε το καλώδιο και πέρασε κάτωθέ του, ο Αργοστολιώτης άρκοντας. 

Τέλος, …η μπομπή.. προσάραξε στο πόρτο τση Χωροπούλας, πίσω από τη στάτουα του σιορ Αντριά του Λασκαράτου. Εφκειός ο ποέτας τσου καλοσώρισε και τσου ρώτησε τι κουβαλούνε σκεπασμένο στον τόπο τους. Του απάντησαν:

– “Σιορ Αντρία μου, στο ένo χέρι σου κρατάς το βιβλίο και στο άλλο το καπέλο. Σε γλέπουμε από καιρό απ’ όχεις φαγούρα και επειδής δεν έχεις χέρι να ξυστείς, εφέραμε τούτον εδώ για, να σε σε ξύσει!”

Ξεσκεπάσανε και ποστιάσανε τον Αργοστολιώτη άρχοντα με γυρισμένη την πλάτη του προς τη γενέτηρά του, πίσω από τη στάτουα. Έπειτα ανέβηκε ένας από δαύτους κρατώντας ένα κομμάτι χοντρό σκοινί και το πέρασε, γύρω από το λαιμό του καρνάβαλου. Το άλλο άκρο του σκοινιού, το έδωσαν να το κρατά ο σιορ… Αντρίας.

– “Βωρές, φέρτε μου τε το εδώ μην αμολάρει και φύγει ο καρνάβαλος τσου!”

Το… πρόχειρο συνεργείο βουλκανιζατέρ έβγαλε τσι ρόδες του καρνάβαλου και τόνε πίθωσε κάτου. Το πρωί, σα βγήκε για τα καλά ο ήλιος του Ληξουρίου, έπεσε μήνυμα από το Αργοστόλι για την… αναζήτηση του καρνάβαλου. Ο Δήμαρχος δεν ήξερε τίποτσι! Μ’ αφού έμαθε τι λογής… ζωντανό πάει περίπατο ο σιορ Αντρίας, προσπάθησε να καλμάρει την ένταση και το θυμό των Αργοστολιωτών που έφαγαν το λυσσιακά τσου για να μάθουνε τι γένηκε τη νυχτιά που πέρασε και τσου στέρησε το καρναβαλικό τους δημιούργημα! Λιποθυμίες, ζαλάδες, κατάρες, φωνές… Ω! μπα γιε, μπα γιε…τι γένηκε!

Μετά οπό διαπραγματεύσεις των δυο… χωρών, τοιμάστηκαν το πιστρόφια του … γαμπρού τ’ Αργοστολίου με το Φέρυ. Αφού διορθώθηκαν οι ρόδες της πλατφόρμας, φορτώθηκε ο άρκοντας στο Φέρυ και πήρε το δρόμο του γυρισμού. Μόλις αριβάρισε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον περίμεναν οι δικοί του! Πάνω στο μόλο, ήτανε συμπτωματικά ο Βαγγέλης Αραβαντινός, ο γνωστός Ληξουριώτης, και τόμου είγδε εφκειό το κάζο, σήκωσε τα δυο του χέρια κι άρχισε την… ψαλτική:

– “Αφέντη μουουουου, τι σου εκάμανε εφκείνοι; Που σε πήγανε; Τι σου κάμανε βωρέ;”

Κι ο καρνάβαλος μισοσκασμένος από τα γέλια, πήγε να ετοιμαστεί για να πρωτοστατήσει στην μπομπή του τ’ Αργοστολίου και γύρω του οι… Σπαβενταρισμένοι από την απαγωγή δικοί του, υπόσχεση.υπ

Από το περιοδικό Κεφαλληνίας & Ιθάκης «ΟΔΥΣΣΕΙΑ»

ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Η χρονιά της προσωπικής και αισθητικής μου “επανάστασης”.

K.Eυαγγελάτος 1977

Ήμουν ήδη δευτεροετής στη Νομική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών και είχα στο ενεργητικό μου ατομικές εκθέσεις έργων μου στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη (1973,1974) καθώς και στην Αθήνα 1976, που είχαν προξενήσει ενδιαφέρον σε φιλότεχνους και κριτικούς της τέχνης, ενώ προετοίμαζα ατομική έκθεση στον Πειραιά.

Επίσης είχαν εκδοθεί δύο συλλογές με τα εφηβικά και πρώιμα ποιήματα μου 1975,1976, που είχαν θετική υποδοχή από σημαντικές προσωπικότητες της εποχής. Παράλληλα συνέχιζα τη μαθητεία μου στους αείμνηστους  Γιώργο Φωκά, ζωγράφο και τεχνοκρίτη και τον Γιώργο Βογιατζή που διατηρούσε έγκριτο φροντιστήριο σχεδίου.

Η πλούσια πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της πρωτεύουσας και η συναναστροφή μου με καλλιτέχνες και λογοτέχνες όλων των εκφραστικών μορφών και τάσεων, σε συνδυασμό με την εντατική μελέτη των αισθητικών φαινομένων, του μεγάλου Ευρωπαικού παρελθόντος και παρόντος, ήδη από τα μαθητικά μου χρόνια, συντέλεσαν στην αποφασιστική μου θέση για μια τολμηρή, ειλικρινή και ελεύθερη έκφραση.

Την ακραία και δυναμική αυτή καλλιτεχνική έκφραση που άγγιζε τη σφαίρα της ιδεολογίας, διαπίστωσα ότι ήταν περιττό να την διατυπώσω με κατεστημένο τρόπο. Με τον τρόπο δηλαδή της μετά τον Σεφέρη εκφραστικής και γενικά το στοχαστικό έντεχνο στυλ της δεκαετίας του 1980 -με αρκετούς εκπροσώπους της περιόδου είχα ήδη επαφές- αλλά ήθελα να εκφραστώ με ένα νέο, έστω νεωτεριστικό ιδίωμα, αισιοδοξίας, αλλαγής και απαλλαγής από τα δεσμά κάθε λογής.

Ομολογώ η ιδιαίτερη αγάπη και εντρύφηση μου στο Βυρωνικό έργο, στην φρέσκια, δυναμική νεανική ποίηση του Ρεμπώ και βέβαια τα Καβαφικά αναγνώσματα, σε συνδυασμό με την καθημερινή εκ του φυσικού ζωγραφική σπουδή μου και την δημιουργία συνθέσεων με σύμβολα καθώς και την παρακολούθηση πολλών θεατρικών και μουσικών σύγχρονων έργων Ελλήνων, αλλά κύρια διάσημων ξένων καλλιτεχνών, γέννησαν την ποιητική μου σύνθεση Η ΤΟΛΜΗΡΗ ΕΠΙΛΥΣΗ.

Δεν θυμάμαι ακριβώς αν ονειρεύτηκα τον κύριο κορμό της και τον κατέγραψα κάποιο χειμερινό πρωί, πάντως σε τρεις μέρες είχαν γίνει και οι διορθώσεις. Κύριο θέμα της η απελευθέρωση ενός νέου ανθρώπου από το ασφυκτικό-πλην καλοπροαίρετο, οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, με κύριο στόχο την απόλαυση της ερωτικής ηδονής! Δεν δίστασα να προχωρήσω στην λιθογραφική εκτύπωση με κόκκινη μελάνη του ιδιόγραφου ποιήματος, που “σκωπτικά” χαρακτήρισα στον υπότιτλο: Τονικό συμφωνικό ποίημα εις Οοοο Μείζων, σε 300 αντίτυπα!

Ορισμένα τα απέστειλα σε προσωπικότητες που εκτιμούσα για να λάβω την κρίση τους. Πολλοί μου την είπαν προφορικά και ήταν η γνώμη τους ενθουσιαστική. Ανάμεσα σε αυτούς μου έστειλαν γραπτά την γνώμη τους και με εμψύχωσαν απίστευτα ήταν ο Κώστας Ταχτσής. (Βλ. την ιδιόγραφη απάντηση του επίσης με κόκκινη μελάνη!). Αν και συνέχισα να γράφω μικρά ποιήματα με τον οικείο τρόπο, η απήχηση της τολμηρής μου επίλυσης είχε βάλει τα εννοιολογικά και ρεαλιστικά δεδομένα για την συγγραφή της συλλογής των τολμηρών αφοριστικών μου ρήσεων  “Γραφήματα ‘ 77″, που κυκλοφόρησαν το 1978 και βέβαια για το τραγικό πλέον ποίημα μου “Το δωμάτιο”, και την επιλογική επίκληση “Ενταφιάστε με…”, με το οποίο ολοκλήρωσα βιωματικά την φάση της νεανικής μου ποιητικής παρουσίας, εξασφαλίζοντας με τη μετάφραση του ποιήματος στην αγγλική από τον γνωστό Ελληνιστή Κίμωνα Φράιερ το 1981, την αρχική επικοινωνία μου με εκπαιδευτικά ιδρύματα της Αμερικής.

Έκτοτε και παρά τις όποιες διαφωνίες και αδιαφορία των γνωστών κατεστημένων κύκλων “Η Τολμηρή Επίλυση” της νεότητος μου είχε μια διαχρονική διαδρομή επιβεβαιώνοντας ίσως τη ρήση μου: απευθύνομαι στο “μεθαύριο”…Το 1985 με πρωτοβουλία του υπεραμυνόμενου της Λεωνίδα Χρηστάκη, αναδημοσιεύτηκε, με μικρές διορθώσεις, στο περιοδικό ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ. Το 1989 περιλήφθηκε στην έκδοση του περιοδικού ΑΛΕΞΙΣΦΑΙΡΟ “Χειρόγραφα Ποιήματα Ελλήνων- Χαρακτικά Μιχάλη Αρφαρά”.

Το 1993 περιλήφθηκε με τυπογραφικά στοιχεία στην συλλογή μου “Τετραλογία της Υγρασίας”, εκδόσεις ΧΑΟΣ ΚΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ και το 2002 στην συγκεντρωτική έκδοση των μέχρι τότε ποιημάτων μου, στην “Αλέα Προσομοίων”, εκδόσεις ΑΠΟΠΕΙΡΑ.

Σήμερα, 38 χρόνια μετά την “Έλλαμψη” της νιότης, είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος που θα παρασταθεί στα πλαίσια της εικαστικής έκθεσης μου στο Polis Art από ταλαντούχους καλλιτέχνες, εν δυνάμει παιδιά μου, που με το δικό τους χαρισματικό ερμηνευτικό τρόπο και την πνευματική μου σύμπραξη, θα ζωντανέψουν τις εικόνες και τις ιδέες ενός ανθρώπου που ποιητικά επιλέγει την αποδέσμευση και τη χαρά της ζωής!!

Ευχαριστώ από καρδιάς την καταξιωμένη χορογράφο, σκηνοθέτιδα Φένια Αποστόλου, Χοροθέατρο Λυδία Λίθος, η οποία με τη σύμπραξη της Γαλήνης Γυρτάτου, του Γιάννη Καραούλη και του Ηλία Μπαγεώργου, θα δώσει μια νέα ζωντανή διάσταση στην πάντα ζητούμενη “Τολμηρή Επίλυση”!

ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ

Ζωγράφος, Λογοτέχνης, θεωρητικός της Τέχνης

Αθήνα, 2015.

www.gisi.gr/evangelatos

www.rodopicollection.blogspot.com

info: 2107294259, 6944621286

Αναδημοσιευση απο : http://www.kefaloniatoday.com/psyxagogia/kostas-evangelatos-chronia-tis-prosopikis-ke-esthitikis-mou-epanastasis-103979.html#sthash.yf2YXqBa.dpuf

http://www.sppantelios.blogspot.gr/