Το χρονικο ενος προαναγγελθεντος στιγματισμου. Της Ελενης Τσετσεκου
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών
Photo: Μιχάλης Παππάς
Οι Τσιγγάνοι, λοιπόν, «πουλάνε»... όχι μόνο παιδιά, διότι αυτό ούτως ή άλλως για τις διωκτικές αρχές, για τους πολιτικούς, για τους δημοσιογράφους, για την κοινή γνώμη, είναι δεδομένο.
«Πουλάνε» στα διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ, «πουλάνε» ως προσφιλές θέμα πολιτικών προς άγραν ψήφων, «πουλάνε» ως ακράδαντη επιχειρηματολογία ρατσιστικών θεωριών φασιστικών, ναζιστικών και λαϊκιστικών κομμάτων,
Οι Τσιγγάνοι πάντα «πουλάγανε»: το φολκλόρ τους, η μουσική τους, τα ρούχα τους, η μποέμ και νομαδική ζωή τους... Είναι ένα εύκολο θέμα προς οικειοποίηση.
Η ζωή τους γοήτευσε φωτογράφους, σκηνοθέτες, ποιητές, συγγραφείς. Η μιζέρια τους περιφέρθηκε σε εκθέσεις, συνέδρια, εκθέσεις. Μια απίστευτη επιχείρηση φιλανθρωπίας στήθηκε από ΜΚΟ, Διεθνείς Οργανισμούς, Κυβερνήσεις διότι έτσι ήταν το πολιτικά ορθό.
Οι Τσιγγάνοι «πουλάνε» γιατί όλοι έχουν άποψη για τους Τσιγγάνους, γνωρίζουν την ιστορία τους, τον πολιτισμό τους, τους εσωτερικούς κανόνες τους, την καθημερινότητά τους στο περιθώριο των κοινωνιών μας, διότι μην ξεχνάμε αυτοί το «επέλεξαν».
«Επέλεξαν» την περιπλάνηση και τον διωγμό όταν έφυγαν από τον τόπο τους, τη βόρεια Ινδία, χίλια χρόνια πριν, «επέλεξαν» τη σκλαβιά και αγοραπωλησία τους σε μοναστήρια της Βλαχίας και της Μολδαβίας τον 16ο αιώνα, «επέλεξαν» τον εγκλεισμό τους την ίδια περίπου εποχή σε ειδικά για «απροσάρμοστους» στρατόπεδα στην Ισπανία, «επέλεξαν» την εξόντωσή τους από τη Γερμανία των Ναζί, πιο πρόσφατα τα πογκρόμ στη Ρουμανία και την Ουγγαρία, την αναγκαστική στείρωση τη δεκαετία του '70 στη Σουηδία, Φιλανδία, Νορβηγία και μέχρι πρόσφατα στη Σλοβακία, «επέλεξαν» την τοποθέτηση των υγιών παιδιών τους σε σχολεία για άτομα με ειδικές ανάγκες στις μέρες μας στην Τσεχία... Δεν έχει τέλος ο κατάλογος των παραβιάσεων των ανθρωπίνων τους δικαιωμάτων.
Οι καλά γνωρίζοντες την κοινότητα των Ρομά ή Τσιγγάνων - ένα δικαίωμα τους έμεινε και αυτός είναι ο αυτοπροσδιορισμός - διατείνονται ότι τα 12 εκατομμύρια Τσιγγάνων της Ευρώπης, των οποίων ο μέσος όρος ζωής είναι 10 χρόνια λιγότερα από αυτόν των μη Τσιγγάνων, επέλεξαν όλα τα παραπάνω, συν τη φτώχια και τον αποκλεισμό. Το έχουν στο αίμα τους, όπως κάποτε διάβασα σε ένα άρθρο έγκριτης εφημερίδας.
Στην Ελλάδα των ιδιωτικών υιοθεσιών, μοναδική χώρα στην Ευρώπη και από τις λίγες στον κόσμο που επιτρέπει αυτό το «φιλανθρωπικό» σύστημα υιοθεσίας, φανταστείτε πόσοι λευκοί γονείς μεγαλώνουν παιδιά με τσιγγάνικο αίμα.
Διότι όλοι γνωρίζουν την εμποροπανήγυρη των ιδιωτικών υιοθεσιών και τον τρελό χορό που έχουν στήσει ιδιωτικές κλινικές με φιλάνθρωπους γυναικολόγους, συμβολαιογράφους, δικηγόρους και ελληνίδες, αλβανίδες και βουλγάρες τσιγγάνες που πουλούν τον καρπό της κοιλίας τους σε άκληρα ζευγάρια ή, τέλος πάντων, σε οποιονδήποτε θέλει να αποκτήσει ένα παιδί με ένα εύκολο τρόπο. Παρεμπιπτόντως η Ελλάδα δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων και συνεπώς δεν συμμετέχει στην επιτροπή εμπειρογνώμων, όργανο έλεγχου της εφαρμογής της Σύμβασης.
Και ήρθε η επικαιρότητα του Οκτώβρη και επιβεβαίωσε αυτό που οι λευκές κοινωνίες μας γνώριζαν εδώ και αιώνες από τα παραμύθια της γιαγιάς και τις απειλές της μαμάς: οι Τσιγγάνοι όντως κλέβουν παιδιά και αυτή η βεβαιότητα δικαιολογεί τις επιδρομές της αστυνομίας στους τσιγγάνικους καταυλισμούς ανά την Ευρώπη, διότι τώρα είναι σχεδόν βέβαιο ότι και η μικρή Μάντυ κάπου εκεί βρίσκεται…
Η Ευρώπη ταλανίζεται από 12 εκατομμύρια πρωτόγονων και παραβατικών Τσιγγάνων. 65% των Γάλλων που ερωτήθηκαν είπαν ότι η Κοσοβάρα Τσιγγάνα πρέπει να πάει από εκεί που ήρθε, 80% των Ισπανών μη Τσιγγάνων θεωρεί ότι οι Τσιγγάνοι είναι από φύσει παραβατικοί και 75% των Τσέχων δεν θα ήθελαν να τους έχουν για γείτονες. Τέλος, στην Ελλάδα όλοι ξέρουν ότι οι Τσιγγάνοι όταν δεν κλέβουν παιδιά, κλέβουν ρεύμα για τις παράγκες τους ή χαλκό για μεταποίηση από εταιρείες μη Τσιγγάνων που παραδόξως οι διωκτικές αρχές ποτέ δεν ενόχλησαν. Να καθησυχαστούμε, τα στερεότυπα για τους Ρομά επαναλαμβάνονται με τον ίδιο μονότονο τρόπο, αιώνες τώρα, ο αντιτσιγγανισμός είναι τόσο βαθιά ριζωμένος στην κουλτούρα μας, στο λεξιλόγιό μας, στην καθημερινότητά μας που δεν κάνουμε τον κόπο ούτε να τον κρύψουμε. Κανείς δεν σοκάρεται, και οι Τσιγγάνοι οι ίδιοι σιωπούν. Γιατί έχουν συνηθίσει τον στιγματισμό. Στην Γαλλία, το 2000, ένα ολόκληρο καρτιέ Τσιγγάνων εξαφανίστηκε διότι κάποια μέλη της ήταν ύποπτα για εγκληματικές ενέργειες. Τους επιβλήθηκε Ομαδική Τιμωρία (collective punishment), ένα μέλος της κοινότητας παραβατεί, όλοι πρέπει να την πληρώσουν, όλοι θα στιγματιστούν, και δεν έχουν δικαίωμα υπεράσπισης. Σε ποια άλλη κοινωνική ομάδα η πολιτισμένη Ευρώπη επιβάλλει Ομαδική Τιμωρία;
Βέβαια, έχοντας ταξιδέψει και συναντήσει τις κοινότητες των Ρομά σε όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, 47 τον αριθμό, μπορώ ταπεινά να καταθέσω μια άλλη πραγματικότητα.
Συνάντησα Τσιγγάνους περήφανους για τον πολιτισμό τους, τη γλώσσα τους, τα έθιμά τους, τις παραδόσεις τους. Συνάντησα πανεπιστημιακούς, λογοτέχνες, σκληρά εργαζόμενους επαγγελματίες, φοιτητές, σχολιαρόπαιδα, δασκάλους, γιατρούς, δικηγόρους Ρομά.
Συνάντησα τσιγγάνες βουλευτίνες στο Ευρωκοινοβούλιο, δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους, στελέχη υπουργείων, ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων να χειρίζονται με απίστευτη ευκολία τη γλώσσα της χώρας τους, τα ρομανί και τα αγγλικά και να έχουν προ πολλού ξεπεράσει το καθεστώς της θυματοποιήσης (victimaziation) και διεκδικούν. Συνάντησα Ρομά γονείς που επιθυμούσαν να στείλουν το παιδί τους σε ένα κανονικό σχολείο αλλά οι λευκοί γονείς τού απαγόρευαν την είσοδο μέχρι να συνοδευτεί από την αστυνομία. Συνέβη στην Ευρώπη του 2000 και όχι στην Αμερική της Κου Κλουξ Κλαν. Ο αγώνας των Ρομά για κοινωνική δικαιοσύνη μοιάζει με το Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων της μαύρης κοινότητας της Αμερικής.
Συνάντησα Ρομά διαμεσολαβητές, γυναίκες και άντρες, πάνω από χίλιους τον αριθμό, 74 στην Ελλάδα, να εργάζονται σε δύσκολες συνθήκες συχνά εθελοντικά για να χτίσουν γέφυρες μεταξύ των κοινοτήτων τους, των διοικήσεων και τοπικών κοινωνιών. Πολλές κυβερνήσεις έχουν αναγνωρίσει τη σημασία του ρόλου τους, άλλες όχι, η Ελλάδα είναι μια από αυτές. Ρόλος τους να ενημερώσουν, ευαισθητοποιήσουν για ζητήματα που είναι πρώτιστης σημασίας, όπως αυτό της εμπορίας ανθρώπων, των γάμων παιδιών, της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων και γνωρίζουν όσο κανείς άλλος την αρχή της ορθής και αναγκαίας εφαρμογής του νόμου καθώς και την ευθύνη της κοινότητας.
Συνάντησα τέλος κοινότητες που ζουν από τη φιλανθρωπία της πλειοψηφίας διότι τα κράτη στα οποία ζουν δεν τους αντιμετώπισαν ποτέ ως ισότιμους πολίτες, δεν τους αναγνώριζαν καν ως πολίτες και ας είχαν δώσει και τη ζωή τους για αυτά. Συνάντησα κοινότητες που εκτός από την τσιγγάνικη κουλτούρα έχουν μια άλλη κουλτούρα, αυτήν της φτώχειας, που δεν στέλνει τα παιδιά σχολείο και παντρεύει τα κορίτσια της στα 14, όπως ακριβώς έκαναν οι προ παππούδες Ευρωπαίοι των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων.
Επισκέφτηκα γκέτο στη Λιθουανία και τη Ρουμανία που η πλειοψηφία των γυναικών είναι στη φυλακή αντί για τους άντρες τους και τα παιδιά μεγαλώνουν μόνα τους. Γνώρισα κοινότητες που η ανέχεια τις σπρώχνει σε τεχνάσματα επιβίωσης όχι απαραίτητα νόμιμα, όπου οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις των θεσμών και του Δικαίου δεν είναι ίδιες με αυτές των ενταγμένων πολιτών.
Τέλος, γνώρισα και Ρομά που κρύβουν επιμελώς την ταυτότητά τους όχι γιατί ντρέπονται αλλά γιατί είναι και αυτό ένα τέχνασμα επιβίωσης. Είναι και αυτοί ανάμεσα στους 12 εκατομμύρια Ρομά Ευρωπαίων πολιτών που αρνούνται σήμερα την Ομαδική Τιμωρία, τον στιγματισμό, αρνούνται να θυσιαστούν στον βωμό της άγνοιάς μας, και του απροκάλυπτου ρατσισμού και αντιτσιγγανισμού μας.
*Η Ελένη Τσετσέκου είναι υπεύθυνη για θέματα Ρομά στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Αναδημοσιευση απο : Protagon.gr
