Στις 2 Μαΐου φέτος, το τρίτο Σαββάτο μετά το Πάσχα, κάναμε, όπως έχουμε θεσπίσει τα τελευταία χρόνια, τη λιτανεία της Παναγίας της Κοκιλιώτισσας από την Ι.Μονή του Αγίου Ανδρέα στο μετόχι στα Κοκίλια.
Μπροστάρης, ο αγαπημένος όλων μας γέροντας Γεράσιμος Φωκάς. Κι ενώ σχεδόν πάντα έτρεχε και προσπαθούσα να τον προλάβω, τη φορά αυτή συνέβη το αντίθετο. Μάλιστα, άκουσα να με φωνάζει πλησιάζοντάς με:
– Περίμενε να σου πω κάτι. Να πας στα παλιά Βλαχάτα στη Σάμη και να βρεις το πηγάδι τ’ Αγίου.
– Εκεί πηγάδι τ’ Αγίου; Και τι να το κάνω;
– Υπάρχει κι εκεί. Θα το βάλεις εκεί όπου σκέφτεσαι.
– Πάμε να μου δείξεις, τον παρότρυνα.
– Δεν έχω πάει ποτέ. Και δεν θα πάμε μαζί.
– Και πώς θα το βρω;
– Εσύ θα βρεις τρόπο, μου τόνισε και με κοίταξε ευθεία στα μάτια ενώ στάθηκε έτσι, χωρίς να λέει άλλη κουβέντα, ένα – δυο λεπτά.
Θυμάμαι ετούτον τον διάλογο με κάθε λεπτομέρεια. Το ύφος τού παπά της αγάπης, τις κινήσεις του, τον τρόπο που μου έδωσε εντολή αναντίρρητη για να βρω το πηγάδι, την κούραση που διαγραφόταν στο πρόσωπό του, κούραση που ίσως προμήνυε το θλιβερό μέλλον. Τότε δούλευα επάνω σε αρχεία ισπανικά για την Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Και λίγο μετά ήλθε η πρόταση από την καλή μου φίλη Βίκυ Τσιμάρα να κάνουμε ένα ντοκιμαντέρ για τον Άγιο Γεράσιμο με νεώτερα στοιχεία για τον βίο Του. Δεν θα αναφερθώ στις αρχικές μου αντιρρήσεις, κι ούτε και στο πώς τις ξεπέρασα -μια και που δεν άπτονται του θέματος αυτού.
Απόγευμα 5 η ώρα, της 9ης Ιουνίου στο σπίτι τής αγαπημένης κουμπάρας του κυρίας Χελιδόνη, στον Χολαργό, δέχθηκε ο γέροντάς μας τους καλούς μου φίλους με τους οποίους είχαμε αποφασίσει, να παρακάμψουμε των σχεδίων μας και να υλοποιήσουμε το ντοκιμαντέρ για τον Άγιο. Ενθουσιάστηκε πολύ, μας έδωσε την ευλογία του και την στιγμή εκείνη συνειδητοποίησα την αλήθεια των λόγων του για το πηγάδι: «Θα το βάλεις εκεί όπου σκέφτεσαι».
Ακολούθησε η αιφνίδια, τραγική κι επώδυνη για όλους μας απώλειά του στις 22 Ιουνίου 2015 κι έμεινα να ψάχνω να φέρω εις πέρας την εντολή του για το πηγάδι στα παλιά Βλαχάτα.
Ειδοποίησα τον καλό φίλο Τάσο Καβαλλιεράτο, γνώστη τής περιοχής και των παλαιών κατοίκων τού εγκαταλελειμμένου πλέον χωριού και τόπου πατρογονικού του Βλαχάτων Σάμης. Του είπα τι ψάχνω, κι αυτός για αρκετές μέρες αναδύθηκε σε έναν «αγώνα» εξεύρεσης όσο περισσότερων στοιχείων μπορούσε για το συγκεκριμένο πηγάδι, το οποίο είναι το μόνο αστείρευτο στην περιοχή. Ρώτησε άτομα υπέργηρα, διασταύρωσε πληροφορίες, και με τη βοήθεια ενός παλιού βοσκού που γνώριζε καλά την περιοχή, έφτασε στο πηγάδι.
Μεσημεράκι Τετάρτης, 11 Νοεμβρίου, με το ωρίμασμα του καιρού, μαζί με την φίλη μου Νίνα Κρεμμύδα, οδηγηθήκαμε από τον Τάσο στο πηγάδι περνώντας φιδωτούς κακοτράχαλους χωμάτινους καρόδρομους, κρυμμένους σε πυκνή βλάστηση, κάπου στο …πουθενά. Το πηγάδι είναι έξω από τα Λιβαθινάτα, άλλο χωριό γειτονικό των Βλαχάτων, αφημένο κι αυτό στα καπρίτσια των καιρών και των σεισμών τα νεύρα. Πηγάδι αστείρευτο, όπως και το άλλο πηγάδι τού Αγίου στα Χαρεράτα στον Ελειό(1), τροφοδοτεί από τα χρόνια της ανόρυξής του, περαστικούς και ζωντανά με την πηγή της ζωής: το νερό, που ο Άγιος Γεράσιμος είχε το θείο χάρισμα να βρίσκει με θαυματουργικό τρόπο: ανίχνευε υδροφόρο στρώμα με συνεχή στους αιώνες τροφοδοσία, κι άνοιγε πηγάδι φέροντας το νερό σε ύψος προσεγγίσιμο.
Οι γεροντότεροι λένε πως κι από την συγκεκριμένη περιοχή τον Άγιο τον έδιωξαν οι μεγαλοκτηματίες-φεουδάρχες από βενετικές παροχές (3), καθώς με την απόφασή Του να ανοίξει πηγάδι, θεώρησαν πως ήγειρε ιδιοκτησιακά αξιώματα μη κατανοώντας την άσπιλη θέλησή Του να υπηρετήσει τον Θεό και τον άνθρωπο. Όπως όμως κι αν έχει η παράδοση, γεγονός είναι πως από στόμα σε στόμα μέχρι σήμερα, οι παλαιότεροι κάτοικοι της περιοχής το γνωρίζουν σαν το «πηγάδι τ’ Αγίου» κι είναι το μόνο στην περιοχή. Άλλα, που βρίσκονται στον Κάμπο –ανάμεσα Σάμης και Καραβόμυλου-, στερεύουν και γεμίζουν όταν ο καιρός το επιτρέπει. Το πηγάδι αυτό, εν αντιθέσει, παρέχει συνεχώς νερό, όπως άλλωστε όλα τα δικά Του πηγάδια.
Βρίσκεται σε κοινόχρηστη έκταση, έχει βάθος 12 μ., είναι στρογγυλό, η εσωτερική του δόμηση είναι ίδια με αυτήν του πηγαδιού του Μπαρμπαρόσσα στο Φανάρι Αγίων Θεοδώρων στο Αργοστόλι (2) και στο στόμιο, αντί για πέτρινη «βέρα» έχει τσιμεντένιο, τετραγωνισμένο περίγυρο, έργο του πρώην Δήμου Σάμης –ή της Κοινότητας- προς εξυπηρέτηση των τριγύρω κτηνοτρόφων. Επάνω στον περίγυρο ανορθώνεται μαγκάνι –μηχανισμός, κακοφτειαγμένος εν προκειμένω, προς άντληση του νερού, κι ένα κομμένο βαρέλι λειτουργεί εν είδει καλύμματος.
Κλείνοντας ετούτη τη σύντομη μαρτυρία, ευχαριστώ από καρδιάς τον καλό φίλο Τάσο Καβαλλιεράτο για την προθυμία του, την ευγένειά του, την πολύτιμη αρωγή του. Χωρίς τις πληροφορίες και την καθοδήγησή του, η εύρεση του πηγαδιού θα ήταν έργο που θα απαιτούσε πολλές ημέρες έρευνας σε περιοχή δυσπρόσιτη κι εκτεταμένη. Και μόνον ο Άγιος ξέρει πότε και πώς θα έφτανα εκεί!
Ευρυδίκη Λειβαδά
Σημειώσεις
(1) Βλ. δημοσίευμά μου 24 Απριλίου 2015 με τίτλο: Το άγνωστο πηγάδι του Αγίου Γερασίμου στον Ελειό (http://www.odusseia.gr/newspaper/index.php…)
(2). Το πηγάδι αυτό έχει πλέον σκεπαστεί με χώματα. Όμως το έχω φωτογραφήσει κατά τα μέσα της δεκαετίας ’90.
(3). Τόσο ο Άννινος Καβαλλιεράτος, στο «Το διάταγμα της Ενετικής Γερουσίας της 20ης Νοεμβρίου 1762 και η εν Κεφαλληνία υφισταμένη κατάστασις», όσο και η Ζαπάντη Σταματούλα στο «Κεφαλονιά 1500-1571. Η συγκρότηση της κοινωνίας του νησιού» κάνουν λόγο για τον Θεόδωρο Ράλη ή Λάσκαρη στον οποίο δόθηκε in feudo παροχή λόγω υπηρεσιών προς την Γαληνοτάτη.
Γίνεται λεπτομερής περιγραφή των κτημάτων, ανάμεσα στα οποία βρίσκονται και κάποια στην εν λόγω περιοχή.
Αναδημοσιευση απο : /www.kefaloniatoday.com
