Το ταμπεραμέντο των επτανησίων

 Πριν πολλά χρόνια μέσα σε μία κοινωνική εκδήλωση που παρευρισκόμουν, ένας μου φώναξε από απόσταση: «Γεια σου τρελοκεφαλονίτη». Ήταν ένας καλός φίλος που με το χιούμορ του φωτογράφιζε μία αλήθεια. Την τρέλα μου να είμαι επτανήσιος και σε αυτό όλοι θα συμφωνήσουμε, ότι ο Ιόνιος αέρας μας κάνει εμάς τους επτανήσιους να ξεχωρίζουμε από τους υπόλοιπους Έλληνες.

 Η ιδιαιτερότητα μιας χαρακτηριστικής σύγκλισης ευφυΐας, οξυδέρκειας, εκρηκτικότητας, λογόρροιας, υβριστικού λεξιλογίου και έντονης συναισθηματικής διακύμανσης, υπογράφουν το επτανησιακό ταμπεραμέντο και σκιαγραφούν απόλυτα την «μούρλια»  που μας χαρακτηρίζει, την ευθύτητα και την ωμότητα του λόγου που μας διαπερνά και την οξύτητα του μη συμβιβαστικού που διέπει τις κοινωνικές και προσωπικές σχέσεις.

 

  Ίσως πράγματι η ρήση: «Μαζί δεν κάνουμε και χώρια δεν μπορούμε», μας επιτρέπει  να είμαστε «τσακωμένοι» στο νησί μας και έντονα αγαπημένοι έξω από αυτό. Η μουσική και ο χορός στολίζουν την τρέλα μας και οι βαθιά ερωτικές καντάδες, μας κάνουν ανείπωτους εραστές και παθιάρηδες συντρόφους. Η οικογένεια είναι το μεγάλο όραμα του επτανήσιου και έχει απόλυτη ανάγκη να στηρίζει παραδοσιακά τους θεσμούς, ζώντας μέσα στο δικό του περιβάλλον. Η αντικοινωνικότητά του και ο φόβος εισβολής των ξένων, μας κάνει να δείχνουμε εναντιωματικοί σε αυτούς που θα απειλούσαν την πατρίδα μας, γιατί εμείς οι επτανήσιοι αγαπάμε τα νησιά μας και ιδιαίτερα εγώ ως Κεφαλονίτης ξέρω ότι αγαπάμε πολύ τον τόπο μας.

 Ιόνιο! Πέρασμα από την Ανατολή στη Δύση. Νησιά με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που πάντρεψαν τη βαριά ελληνική παράδοση με τον αέρα της ιταλικής επίδρασης στην περίοδο της Ενετοκρατίας. Το αποτέλεσμα; Άνθρωποι που διέπρεψαν στον πολιτισμό, στην επιστήμη, στις τέχνες, όπως ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Γρηγόρης Ξενόπουλος και άλλοι πολλοί, που έδωσαν το δικό τους χρώμα και διέδωσαν την επτανησιακή κουλτούρα.

 Ποιος είναι όμως ο επτανήσιος; Πρόκειται για άνθρωπο που αγαπάει τη ζωή και δεν διστάζει να το δείξει. Γλυκός, ερωτιάρης, χαμογελαστός, γεμάτος καλοσύνη, εργατικός, με οξυδέρκεια, δημιουργικός και επιτυχημένος, φιλόξενος, πολυταξιδεμένος συνήθως, υπερασπίζεται τον τόπο του, την οικογένεια και τους ανθρώπους του. Πολύ συχνά όμως παρουσιάζεται σαν την τρικυμιώδη θάλασσα που βρέχει το νησί του σε όλες τις εκφάνσεις της. Από την ηρεμία και τη γαλήνη, στην σκοτεινιά, στη θύελλα και στην τρικυμία. Θα λέγαμε ότι λειτουργεί σαν να έχει δύο πρόσωπα. Αυτό του ερωτευμένου με τη ζωή, που παθιάζεται από τις ομορφιές της και δεν διστάζει να την ζήσει μέσα από ότι εκείνη του χαρίζει απλόχερα. Φιλόμουσος, η «τραγουδιστή» ομιλία του παίρνει την έκφρασή της μέσα από τη μουσική και το χορό, τις καντάδες. Ποιος δεν γνωρίζει τις επτανησιακές καντάδες; Δίνει τη συνέχειά του στις τέχνες, την εφευρετικότητα, τη δημιουργικότητά του και την αγάπη του για την καλλιτεχνία, περιγράφοντας τον ερωτισμό του και την πολυμορφία του.

  Από την άλλη, η «τρέλα» που χαρακτηρίζει τα Επτάνησα. Στο νησί του δεν διστάζει να «αρπαχτεί» με τους ομοίους του, αλλά έξω από αυτό δένεται και στηρίζει ο ένας τον άλλον. Τρελιάρης, με νευρώδες ταπεραμέντο, παρορμητικός, θορυβώδης, εκρηκτικός, οξύθυμος, συγκρούεται, βρίζει και ξαφνικά… όλα ηρεμούν και συνεχίζει την πορεία του μέσα από τη δημιουργικότητά του, κάνοντας επιτυχημένες κινήσεις. Συνεχίζει να είναι ανήσυχος αλλά αθεράπευτα ρομαντικός και ερωτευμένος με την πολιτιστική του κληρονομιά την οποία αγωνίζεται να διαδώσει καθώς και την αγάπη για τον τόπο του.

 Δεν θα ξεχάσω πότε από παιδί μια αναφορά που ειπώθηκε για το τόπο μας όταν τον είχε επισκεφτεί ο Αλιβιζάτος ως Υπουργός Υγείας. Του προτάθηκε από τον Νομάρχη να φτιαχτεί ένα ψυχιατρικό ίδρυμα και αυτός με το μοναδικό του χιούμορ απάντησε: «Είναι δύσκολο, γιατί πρέπει να μαντρωθεί το νησί γύρω-γύρω». Όλο αυτό το άκουσα όταν ήμουν 12 χρονών, καλοκαίρι μέσα στο πλοίο καθώς πήγαινα στην Κεφαλονιά και τότε με ενόχλησε. Σήμερα όμως νιώθω περήφανος γιατί η τρέλα μας είναι μοναδική και το μυαλό μας είναι η μεγάλη μας πνευματική δύναμη.

 Η θάλασσα που βρέχει το Ιόνιο γέννησε σπουδαίους ναυτικούς και καπεταναίους που μεταλαμπάδευσαν το επτανησιακό πνεύμα σε όλη τη γη, αφού ως γνωστόν ο δαιμόνιος επτανήσιος δεν άφησε γη και ουρανό που να μην έχει επισκεφτεί. Για όλα αυτά ο επτανήσιος είναι ένας μοναδικός  Έλληνας που το ταπεραμέντο του δεν χρειάζεται ορμήνια, όπως έλεγε χαρακτηριστικά η γιαγιά μου…

Δρ. Θάνος Ασκητής

Νευρολόγος – Ψυχίατρος

Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών 

Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

Αναδημοσιευση απο : Ενωση Επτανησιων Ελλαδας.