SOS για την Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη Ληξουρίου

Κρημνιώτη Πόλυ
Σοβαρά πληγωμένη αφήνει ο σεισμός της Κεφαλλονιάς την Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη του Ληξουρίου, η οποία, εκτός των βιβλίων, φιλοξενεί χειρόγραφα αλλά και σπάνιο αρχειακό υλικό ανάμεσα στο οποίο συγκαταλέγεται μεγάλο μέρος από το Αρχείο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Μεγάλες οι ζημιές που άφησαν πίσω τους οι δύο σεισμοί

Χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής των μέσων του 19ου αιώνα, από τα πιο όμορφα κτήρια του νησιού, και το μοναδικό νεοκλασικό του Ληξουρίου, το οποίο οι καταστροφικοί σεισμοί που έχουν πλήξει στο πέρασμα των χρόνων την περιοχή έχουν αφήσει όρθιο μέχρι σήμερα, το διώροφο αρχοντικό της ονομαστής κεφαλλονίτικης οικογένειας Τυπάλδων - Ιακωβάτων, στο ισόγειό του στεγάζει τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Ληξουρίου, στον όροφο αντικείμενα και κειμήλια της οικογένειας, ενώ ο κατάλληλα διαμορφωμένος προαύλιος χώρος του φιλοξενεί τους θερινούς μήνες ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Το κτήριο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης - Μουσείου Ληξουρίου, μετά και τον μεγάλο μετασεισμό της προηγούμενης εβδομάδας, έχει ήδη χαρακτηριστεί μη κατοικήσιμο. "Υπάρχουν ρωγμές, έχουν πέσει εκθέματα, βιβλία, εξοπλισμός. Πρέπει να γίνουν άμεσα σωστικές εργασίες στο κτήριο γιατί αποτελεί μοναδικής σημασίας Μουσείο και το μοναδικό διατηρητέο κτίριο στο Ληξούρι, με πολύτιμους θησαυρούς αλλά και τεράστια επισκεψιμότητα. Είναι το κτίριο που φιλοξενεί όλες τις εκδηλώσεις του Δήμου" μας λέει η Νόπη Αλεξανδροπούλου, πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης. Παράλληλα επισημαίνει και το μείζον πρόβλημα της βιβλιοθήκης, την οποία ο σεισμός "βρήκε χωρίς καθόλου προσωπικό. Η τελευταία διευθύντριά της, που βρισκόταν με απόσπαση από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, συνταξιοδοτήθηκε τον Δεκέμβριο".

Η κ. Αλεξανδροπούλου εκφράζει την αγωνία της για την "άμεση επέμβαση μηχανικών του υπουργείου Παιδείας, στο οποίο ανήκει ως δημόσια βιβλιοθήκη η Ιακωβάτειος, για τη διενέργεια έκθεσης, μελέτης αλλά και για χρηματοδότηση". Επισημαίνει επίσης την ανάγκη και για άμεση τοποθέτηση διευθυντή. "Χωρίς διευθυντή δεν μπορούμε να κάνουμε εκταμιεύσεις ούτε και μικρών κονδυλίων από το έτσι κι αλλιώς μικρό αποθεματικό μας, διότι δεν εξουσιοδοτείται για κάτι τέτοιο το Εφορευτικό Συμβούλιο. Απαιτείται άμεση τοποθέτηση διευθυντή - δημοσίου υπαλλήλου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το διαδικαστικό μέρος για τις σωστικές εργασίες".

Η άμεση επέμβαση του υπουργείου Παιδείας γίνεται ακόμα πιο επιτακτική καθώς τα βιβλία, τα χειρόγραφα και το αρχειακό υλικό της Ιακωβάτειου βρίσκονται εντός του λαβωμένου κτιρίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συντήρηση και την παραπέρα τύχη τους. Τα αρχαιολογικά εκθέματα που φιλοξενεί έχουν ήδη μεταφερθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αργοστολίου.

Ωστόσο άμεση υπήρξε η κινητοποίηση του υπουργείου Πολιτισμού. "Το κτήριο έχει πάθει ζημιές, είναι όμως αναστρέψιμες" μας λέει η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ Λίνα Μενδώνη, που βέθηκε από την πρώτη στιγμή στην Κεφαλλονιά και σχεδόν όλη την προηγούμενη εβδομάδα παρακολούθησε την αυτοψία που διενήργησε κλιμάκιο 15 μηχανικών από την κεντρική υπηρεσία και την αρμόδια υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δυτικής Ελλάδας. "Μέσα στην εβδομάδα η υπηρεσία Μνημείων και Τεχνικών Έργων θα στείλει τεχνική έκθεση για όλα τα άμεσα σωστικά μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν, διότι το κτήριο είναι κηρυγμένο από το υπουργείο ως μνημείο" λέει και εξηγεί: "Εμείς οφείλουμε να επισημάνουμε τα προβλήματα και άμεσα σωστικά μέτρα, όμως, από 'κει και πέρα, σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο, την ευθύνη για την αποκατάσταση του κτηρίου καθώς και για την εφαρμογή των άμεσων σωστικών μέτρων έχει ο ιδιοκτήτης, που εν προκειμένω είναι το υπουργείο Παιδείας. Εννοείται ότι η υπηρεσία η δική μας θα επιβλέπει την εφαρμογή".

Και η κυρία Μενδώνη χαρακτηρίζει "πολύ σημαντικό και πολύ ενδιαφέρον το κτίριο της Ιακωβάτειου Βιβλιοθήκης, γιατί δεν υπάρχουν πολλά τέτοια στην Κεφαλλονιά λόγω της σεισμογένειάς της".

Το αρχοντικό των Τυπάλδων - Ιακωβάτων περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο με δωρεά του 1963, ενώ εργασίες αναστηλώσεως έγιναν από το υπουργείο Πολιτισμού τη δεκαετία του '80. Κηρύχθηκε ως έργο τέχνης από το ΥΠΠΟ το 1968. Αποτελείται από 14 δωμάτια, τα οποία είναι διακοσμημένα με φατνώματα στην οροφή, που είναι και το κύριο χαρακτηριστικό του. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει περί τους 30.000 τόμους βιβλίων, από τους οποίους το 1/5 είναι εκδόσεις του 16ου, 17ου, 18ου, 19ου αιώνα.

Η συλλογή του Μουσείου της Βιβλιοθήκης, που λειτουργεί στον όροφο του κτηρίου, περιλαμβάνει χειρόγραφα των αδελφών Ιακωβάτων, εκκλησιαστικά άμφια, παλαιά έπιπλα (κρεβατοκάμαρα του μητροπολίτη), προσωπογραφίες, μολιβδόβουλο του 1854, ψαλτήρι τετράγλωσσο, αρχιερατικές στολές, εγκόλπια κ.ά. Αλλά και 36 σπουδαίες εικόνες, από τις οποίες ξεχωρίζουν δύο φορητές, η "Σύναξις των Ταξιαρχών" του Φιλόθεου Σκούφου και "Το εν Χώναις θαύμα" του Μιχαήλ Δαμασκηνού, τρία χειρόγραφα Ευαγγέλια από περγαμηνή του 10ου, 14ου και 15ου αιώνα σε δέρμα ζώου και γραμμένα με το χέρι καθώς Άπαντα του Πλάτωνος, έκδοση Βενετίας του 1556.
Σπύρος Ασδραχάς

Ο γνωστός ιστορικός, πρόεδρος των ΑΣΚΙ Σπύρος Ασδραχάς, ο οποίος γνωρίζει τη βιβλιοθήκη από τις αρχές της δεκαετίας του '60 και έχει δημοσιεύσει τεκμήρια προερχόμενα από τις συλλογές της, από τις οποίες αναφέρουμε ιδιαιτέρως την έκδοση της "Ιστορίας της Ιόνιας Ακαδημίας" του Γεωργίου Ιακωβάτου, μας πληροφορεί τα ακόλουθα: "Στη βιβλιοθήκη των Ιακωβάτων δουλέψαμε με δυο συνεχείς αποστολές από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος, ο Μανώλης Φραγκίσκος, ο Παναγιώτης Μουλλάς και ο υποφαινόμενος. Εντυπωσιαστήκαμε από την πληθώρα των εντύπως και εγγράφων, πολλά από τα οποία φωτογραφήσαμε και αποτέλεσαν την αφετηρία διαφόρων και διαφορετικών δημοσιεύσεων. Βεβαίως, πριν και μετά από μάς και άλλοι ερεύνησαν τα τεκμήρια της Βιβλιοθήκης όπως ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Μπόνης, ο καθηγητής Γεώργιος Μεταλληνός και η γυναίκα του Βαρβάρα, ο Γιώργος Αλισανδράτος, και προφανώς και άλλοι που μου διαφεύγουν αυτή τη στιγμή. Εκείνο που θα ήθελα να επισημάνω είναι το γεγονός ότι η οικογενειακή αυτή βιβλιοθήκη με το σημαντικότατο αρχείο της συνιστά ένα από τα πολύτιμα πολιτισμικά αγαθά της χώρας, ιδίως της Επτανήσου, και είναι αποτέλεσμα τόσο των προσωπικών αρχείων του Κωνσταντίνου Τυπάλδου, του Γεωργίου και ακόμη του Νικολάου και λίγα οικογενειακά έγγραφα ενός άλλου αδελφού, του Άντζολου, όσο και των συλλεκτικών τους επιλογών και συνάμα είναι καθρέφτης των σχέσεών τους με άλλους μεγάλους συγχρόνους τους, όπως ο Διονύσιος Σολωμός, για τον οποίο, ανάμεσα στα άλλα, συνέλεγαν δημοτικά τραγούδια και παροιμίες της Κεφαλλονιάς.

Είναι εντυπωσιακός ο αμητός της βιβλιοθήκης, που δείχνει τα πνευματικά ενδιαφέροντα των αδελφών Τυπάλδων - Ιακωβάτων αλλά και τις πολιτικές πολεμικές τους. Με αυτά τα λίγα που σας καταθέτω ούτε ακροθιγώς δεν είναι δυνατόν να εξεικονιστεί η σημασία αυτού του πολιτισμικού αγαθού. Θα περίμενα από την πολιτεία, όπως είχε εκφραστεί από τα τέως δυο μεγάλα κόμματα της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, ότι, πέραν των λόγων ή των εντυπωσιακών επιτευγμάτων τους στο πεδίο του πολιτισμού, όπως λ.χ. του μουσείου της Ακρόπολης, θα έδειχναν ένα παράλληλο ενδιαφέρον για την πολιτισμική παρακαταθήκη των Ιονίων Νήσων, η οποία σε μεγάλο βαθμό, αν συντηρήθηκε και εκσυγχρονίστηκε, οφείλεται σε άτομα των νησιών και αναφέρομαι προς την κατεύθυνση αυτή σε δύο μεγάλα δημόσια Αρχεία: εκείνο της Κέρκυρας και το Αρχείο της Λευκάδας".
via http://www.avgi.gr/article/1855388/sos-gia-tin-iakobateio-bibliothiki-lixouriou